بحران کمبود همراهان ویژه دانش‌آموزان دارای نیازهای خاص؛ چالشی جدی برای آموزش فرانسه
در سال تحصیلی ۲۰۲۵، ده‌ها هزار دانش‌آموز دارای معلولیت در فرانسه بدون همراه آموزشی مانده‌اند. کمبود نیرو، ناهماهنگی منطقه‌ای و ضعف سازماندهی از عوامل اصلی این وضعیت‌اند. این بحران به چالشی فوری برای وزیر جدید آموزش، ادوار ژفری، تبدیل شده است.
در فرانسه سال ۲۰۲۵ نزدیک به پنجاه هزار دانش‌آموز دارای نیازهای خاص بدون همراه آموزشی ویژه بودند، در حالی که سال قبل این رقم به‌مراتب کمتر بود. در برخی مناطق مانند اکس-مارسی، درصد بالایی از دانش‌آموزان از این حمایت محروم ماندند و در برخی بخش‌ها تقریباً نیمی از پرونده‌های اعلام‌شده بدون پاسخ مانده بود. این وضعیت به معنای اختلال جدی در روند آموزشی بخشی از دانش‌آموزان است که نیاز به توجه ویژه دارند.
تفاوت چشمگیری میان مناطق آموزشی کشور دیده می‌شود. در حالی که در بعضی نواحی تنها درصد اندکی از دانش‌آموزان بدون همراه‌اند، در مناطق دیگر این نرخ چندین برابر است. این شکاف‌ها نشان می‌دهد مسئله فقط کمبود بودجه نیست، بلکه ریشه در ساختار اداری، شیوه جذب و نگهداری نیروها و مدیریت ناهماهنگ منابع دارد.
وزیر جدید آموزش این بحران را پدیده‌ای گسترده دانسته و وعده داده برای اصلاح فوری وضعیت با مدیران مناطق آموزشی وارد گفت‌وگو شود. او تأکید کرده مشکل در مرحله اجراست و باید در فرایندها و نظارت‌ها بازنگری شود تا داده‌های رسمی با واقعیت‌های میدانی هماهنگ گردد.
از منظر تحلیلی، بحران حاضر نتیجه سه روند اصلی است: نخست، رشد تعداد دانش‌آموزان شناسایی‌شده با نیازهای خاص و افزایش فشار اجتماعی برای فراهم‌کردن خدمات ویژه. دوم، ضعف نظام استخدام و آموزش همراهان آموزشی که دستمزد پایین و وضعیت شغلی ناپایدار دارند و سوم، نبود هماهنگی میان مناطق که باعث تمرکز کمبود در بخش‌هایی از کشور شده است.
پیامدهای این کمبود آشکار است: افزایش نابرابری آموزشی، خستگی و فشار بر معلمان مدارس، و خطر محرومیت برخی دانش‌آموزان از آموزش برابر. در بلندمدت، این روند می‌تواند به کاهش کیفیت عمومی آموزش و تشدید فاصله اجتماعی بین مناطق بینجامد.
برای عبور از این بحران، اصلاحات چندجانبه ضروری است: بهبود شرایط شغلی و حقوقی همراهان آموزشی، بازنگری در شیوه توزیع نیرو میان مناطق، ایجاد مسیرهای حرفه‌ای پایدار برای جذب نیروهای متخصص، و بهره‌گیری از تجربیات مناطقی که توانسته‌اند با مدیریت بهتر، کمبودها را کاهش دهند.
بحران همراهان آموزشی تنها مسئله‌ای اداری نیست، بلکه آزمونی برای تعهد نظام آموزشی فرانسه به عدالت و برابری فرصت‌هاست. دولت جدید اگر بتواند پاسخی مؤثر برای این مشکل بیابد، گامی مهم در جهت بازسازی اعتماد عمومی به آموزش ملی برخواهد داشت.
