راهبرد جدید توتال در بازار ناپایدار برق فرانسه
توتال انرژی با سرمایه‌گذاری گسترده در برق و ذخیره‌سازی انرژی، راهبردی جدید برای بهره‌برداری از نوسانات بازار و گذار انرژی در پیش گرفته است.
در بندر «دانکرک» در شمال فرانسه، پالایشگاه متروکه‌ای که روزگاری نماد دوران نفتی این کشور بود، امروز به صحنه‌ای از آینده‌ی انرژی فرانسه تبدیل شده است. شرکت فرانسوی توتال انرژی (TotalEnergies) که این پالایشگاه را در سال ۲۰۱۰ تعطیل کرده بود، اکنون از همان زمین برای اهدافی کاملاً متفاوت بهره می‌گیرد: توسعه‌ی انرژی برق و ذخیره‌سازی آن از طریق باتری‌های صنعتی.
در محوطه‌ای که زمانی بوی نفت خام و صدای لوله‌های فلزی در آن شنیده می‌شد، اکنون ده‌ها باتری عظیم در کانتینرهای سفید رنگ نصب شده‌اند و مستقیماً به شبکه‌ی برق متصل‌اند. هرگاه کارخانه‌های صنعتی بزرگ اطراف، مانند کارخانه‌ی آلومینیوم دانکرک، مصرف برق خود را به‌طور ناگهانی افزایش می‌دهند، این باتری‌ها در کسری از ثانیه وارد مدار می‌شوند و از افت شبکه جلوگیری می‌کنند.
توتال انرژی که هنوز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان است، در سال‌های اخیر به‌تدریج به بازیگری پیشرو در حوزه‌ی برق و انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شده است. این شرکت برخلاف رقبای بزرگ نفتی خود مانند اکسون‌موبیل یا شل، نه‌تنها از سرمایه‌گذاری در برق عقب ننشسته، بلکه سالانه تا ۴ میلیارد دلار برای توسعه‌ی زیرساخت‌های برق و ذخیره‌سازی انرژی اختصاص می‌دهد. هدف شرکت آن است که تا پایان دهه‌ی جاری، سهم برق را در سبد تولید انرژی خود به ۲۰ درصد برساند.
توتال انرژی به‌ویژه در بازارهایی سرمایه‌گذاری می‌کند که رشد سریع و نوسان قیمتی بالایی دارند؛ از جمله بریتانیا، آلمان، تگزاس و خود فرانسه. به گفته «ماکسانس لو گرل»، مدیر بخش نیروگاه‌ها و باتری‌های شرکت در اروپا، «بازارهایی که نوسان دارند، همان‌هایی هستند که فرصت سوددهی بیشتری فراهم می‌کنند.»
افزایش مصرف برق ناشی از گسترش خودروهای برقی، مراکز داده و رشد صنایع دیجیتال، هم‌زمان با افزایش تولید برق از منابع بادی و خورشیدی، بازار انرژی را دستخوش دگرگونی کرده است. این منابع تجدیدپذیر، با وجود مزایای زیست‌محیطی، نوسان شدیدی در عرضه‌ی برق ایجاد می‌کنند. به‌طور مثال، در آلمان قیمت برق در ماه مارس از صفر یورو در ظهر (در زمان اوج تابش خورشید) به ۱۶۵ یورو در عصر، زمانی که تولید خورشیدی کاهش یافت، رسید.
در همین حال، تعطیلی تدریجی نیروگاه‌های زغال‌سنگ و گاز، ضمن کاهش آلودگی، یکی از عوامل ثبات شبکه برق را حذف کرده است. توربین‌های این نیروگاه‌ها به‌دلیل «نیروی چرخشی» خود، مانع از فروپاشی لحظه‌ای شبکه می‌شدند، اما باتری‌ها تنها در صورت اتصال به تجهیزات ویژه قادر به ایفای چنین نقشی هستند.
«خاویر پاموس»، مدیر شرکت مشاوره‌ای اورورا انرژی (Aurora Energy) در اسپانیا، می‌گوید: «گسترش سریع انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت شبکه را بسیار پیچیده کرده است.» او یادآور می‌شود که خاموشی گستردهD ماه آوریل در اسپانیا و پرتغال ناشی از همین ناپایداری‌ها بود و پیش‌بینی می‌کند که تقاضا برای خدمات ذخیره‌سازی انرژی از طریق باتری‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش یابد.
در چنین شرایطی، باتری‌ها به یکی از ابزارهای کلیدی ثبات بازار تبدیل شده‌اند. آنها نه‌تنها از شبکه برای جبران نوسانات لحظه‌ای برق استفاده می‌کنند، بلکه از اختلاف قیمت بین ساعات مختلف شبانه‌روز نیز سود می‌برند. هنگامی که قیمت برق پایین است، باتری‌ها شارژ می‌شوند و در ساعات اوج مصرف، برق را به شبکه تزریق می‌کنند. بدین ترتیب، انرژی تولیدشده از مزارع خورشیدی در طول روز ذخیره و شب‌هنگام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گفته «اما زیمرمان»، تحلیلگر ارشد در شرکت اورورا انرژی، در سال ۲۰۲۴ سرمایه‌گذاری در پروژه‌های باتری در اروپا به ۷.۳ میلیارد یورو رسید و انتظار می‌رود ظرفیت ذخیره‌سازی برق در قاره تا پایان دهه پنج برابر شود. برخلاف بسیاری از فناوری‌های انرژی پاک که نیازمند یارانه‌ی دولتی‌اند، باتری‌ها عمدتاً به‌دلیل بازده اقتصادی بالا ساخته می‌شوند و می‌توانند سودی دو رقمی در سطح متوسط ایجاد کنند.
«مارگو کورسینی»، مدیر واحد ذخیره‌سازی انرژی توتال، می‌گوید: «هر ثانیه ممکن است از ما خواسته شود تا به تنظیم شبکه کمک کنیم.» او توضیح می‌دهد که باتری‌های دانکرک چندین بار در روز بین شارژ و دشارژه شدن جابه‌جا می‌شوند، هرچند توان تأمین برق آنها تنها برای حدود یک ساعت دوام دارد.
در شرایطی که باتری‌ها برای پاسخ‌گویی سریع مناسب‌اند، نیروگاه‌های گازی همچنان برای تأمین بلندمدت برق ضروری‌اند. توتال انرژی یک نیروگاه گازی در منطقه‌ی «تول» در شرق فرانسه دارد که می‌تواند ظرف نیم ساعت روشن شود و برق بسیار بیشتری نسبت به مجموعه‌ی باتری‌های دانکرک تولید کند. این نیروگاه در سال ۲۰۲۲، در بحبوحه‌ی خاموشی نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه، به‌طور گسترده فعال بود، اما در سال گذشته به‌دلیل افت فعالیت صنعتی کمتر مورد استفاده قرار گرفت.
به گفته لو گرل، «بازار در حال حاضر آرام‌تر است، اما تجربه‌ی سال‌های اخیر نشان داده که تغییر می‌تواند به‌سرعت رخ دهد». در نهایت، سیاست توتال انرژی نشان می‌دهد که گذار انرژی نه به معنای کنار گذاشتن کامل سوخت‌های فسیلی، بلکه به معنای تنوع‌بخشی هوشمندانه میان نفت، گاز و برق است. در دورانی که نوسانات بازار و تغییرات اقلیمی به هم گره خورده‌اند، این شرکت می‌کوشد نه‌تنها از بحران، بلکه از بی‌ثباتی بازار نیز فرصت بسازد.
