تابستان ۲۰۲۵؛ هشداری جدی برای آینده‌ی اقلیمی فرانسه
تابستان ۲۰۲۵ فرانسه با گرمای بی‌سابقه، خشکسالی و آتش‌سوزی‌های گسترده هشداری جدی درباره‌ی آینده‌ی اقلیمی و پیامدهای انسانی و اقتصادی است.
تابستان ۲۰۲۵ در فرانسه سومین تابستان گرم تاریخ معاصر این کشور لقب گرفت و به گفته‌ی کارشناسان، تصویری روشن از آینده‌ای نگران‌کننده ارائه داد. بنا بر گزارش «مِتِئو-فرانس» که در دوم سپتامبر منتشر شد، سه ماه ژوئن، ژوئیه و اوت با ثبت دمای ۱.۹ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین، پس از تابستان‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ در رده‌ی سوم گرم‌ترین تابستان‌ها قرار گرفتند. این چهارمین تابستان پیاپی با گرمای بی‌سابقه است و ده تابستان گرم تاریخ فرانسه همگی بعد از سال ۲۰۰۰ رخ داده است؛ نشانه‌ای آشکار از شتاب بی‌امان گرمایش زمین ناشی از فعالیت‌های انسانی.
ژوئن امسال به‌ویژه شدید بود و با اختلاف ۳.۳ درجه نسبت به میانگین، درست پس از ژوئن ۲۰۰۳ ایستاد. در بسیاری از مناطق، دو سوم روزهای تابستان دمایی بالاتر از حد نرمال داشتند و رکوردهایی تازه به ثبت رسید: ۴۱.۶ درجه در بوردو و ۴۲.۳ درجه در آنگولم. پدیده‌ی «شب‌های استوایی» با دمای بیش از ۲۰ درجه نیز به‌طور کم‌سابقه‌ای افزایش یافت. بنا بر اعلام مدیرکل مِتِئو-فرانس، بیش از ۲۰ درصد خاک فرانسه دمای بالای ۴۰ درجه را تجربه کرد؛ سطحی قابل توجه که از نظر تهدید سلامت عمومی هشداردهنده است. دمای بالای ۳۵ درجه نیز در بیش از ۸۰ درصد کشور ثبت شد و در شهرهایی مانند نیم، تولوز، کارکاسون و پرپینیان، یک روز از هر سه روز تابستان چنین گرمایی داشت.
فرانسه در این تابستان شاهد ۲۷ روز موج گرما بود که دومین رکورد تاریخ پس از سال ۲۰۲۲ است. نخستین موج گرما از اواخر ژوئن آغاز و شانزده روز ادامه یافت و دومین موج در اوت رخ داد. به گفته‌ی دانشمندان، گرمایش جهانی باعث افزایش شدت، طول و فراوانی این موج‌ها شده است. کشور فرانسه تاکنون ۱.۹ درجه نسبت به دوره‌ی پیشاصنعتی گرم‌تر شده و پس از سال ۲۰۰۰ شمار موج‌های گرما دو برابر شده است. کریستف کاسو، اقلیم‌شناس برجسته، هشدار می‌دهد که چنین تابستان‌هایی دیگر نباید «استثنایی» تلقی شوند و احتمال تکرار آن‌ها در شرایط فعلی یک‌به‌شش است. او یادآور می‌شود که بریتانیا، کره‌ی جنوبی و ژاپن نیز گرم‌ترین تابستان تاریخ خود را ثبت کرده‌اند.
کمبود بارش و توالی روزهای آفتابی باعث شد تا خاک بسیاری از مناطق به‌طور غیرمعمول خشک شود. در سطح ملی، کسری بارش به ۱۵ درصد رسید و مناطقی چون جنوب‌شرق، مرکز-غرب و سواحل کورس شدیداً آسیب دیدند. تنها ۸ میلی‌متر باران در لوک (وار) در کل تابستان بارید. این خشکسالی یادآور سال ۲۰۲۲ است که صدها شهر دسترسی به آب آشامیدنی را از دست داده بودند. بازگشت بارش‌ها در اواخر اوت تا حدی رطوبت خاک را احیا کرد اما خسارت‌ها قابل توجه بود.
یکی از پیامدهای مستقیم گرما و خشکی، آتش‌سوزی‌های جنگلی بود. بارش‌های بهاری باعث رشد پوشش گیاهی انبوه شده بود که در تابستان به سوختی برای حریق بدل شد. در مجموع ۳۶ هزار هکتار جنگل سوخت که تقریباً سه برابر میانگین سال‌های اخیر است. بزرگ‌ترین حریق در ریبوت (اود) رخ داد که به تنهایی ۱۱ هزار هکتار را درنوردید و از سوی مِتئو-فرانس «خارج از مقیاس معمول» توصیف شد. دو ماه متوالی، سامانه‌ی هشدار جنگل دست‌کم یک دپارتمان را در وضعیت نارنجی (خطر بالا) نگه داشت.
کاسو تأکید می‌کند که این تابستان به وضوح پیامدهای گرمایش ۱.۹ درجه‌ای را نشان داد: چراگاه‌هایی که زرد می‌شوند و چوپانان را وادار به بازگرداندن زودهنگام دام‌ها می‌کنند، شهرهایی که ساکنانشان روزها در خانه حبس می‌شوند و جنگل‌هایی که درجا می‌سوزند. این گرماها علاوه بر آسیب به سلامت عمومی، مرگ‌ومیر را افزایش داده و به اقتصاد کشور ضربه زده‌اند.
اگر سیاست‌های اقلیمی جهانی در سطح فعلی باقی بماند، فرانسه تا سال ۲۱۰۰ با افزایش میانگین ۴ درجه‌ای روبه‌رو خواهد شد. در این سناریو، تعداد روزهای موج گرما ده برابر خواهد شد، دما می‌تواند تا ۵۰ درجه افزایش یابد، دو ماه دیگر خشکی خاک به تابستان اضافه می‌شود و خطر آتش‌سوزی سراسر کشور را تهدید خواهد کرد. بارش‌های سیل‌آسا نیز شدیدتر و مخرب‌تر می‌شوند.
انیِس پانبه-روناشر، وزیر گذار زیست‌محیطی، در نشست خبری خود هشدار داد: «این آینده‌ای دور نیست. کودکانی که امروز به دنیا می‌آیند در سال ۲۱۰۰ هفتاد‌وپنج ساله خواهند بود و در چنین فرانسه‌ای زندگی خواهند کرد.» او از کاهش حساسیت عمومی نسبت به تغییرات اقلیمی ابراز تأسف کرد و افزود: «ما نمی‌توانیم در برابر این واقعیت کور بمانیم. این انکار جمعی خطرناک است.» وزیر پیشنهاد داد نام وزارتخانه‌اش به «وزارت وضعیت اضطراری اقلیمی» تغییر کند تا اهمیت مسئله برای افکار عمومی روشن‌تر شود و تأکید کرد که اکولوژی یک انتخاب نیست بلکه شرط سلامت، کیفیت زندگی، امنیت اقتصادی و حتی حاکمیت ملی است.
