بحران دولت در فرانسه و سناریوهای پیشروی امانوئل مکرون
با نزدیک شدن رأی اعتماد ۸ سپتامبر ۲۰۲۵ به دولت فرانسوا بایرو ، فرانسه در آستانهی یک بحران سیاسی تازه قرار گرفته است. ضعف پایگاه پارلمانی، شکاف میان احزاب و فشار اقتصادی زمینهی سقوط دولت را فراهم کردهاند. در این شرایط، امانوئل مکرون با گزینههایی دشوار همچون معرفی نخستوزیر جدید، برگزاری انتخابات زودهنگام یا ادامه با یک دولت انتقالی مواجه است.

فرانسوا بایرو نخستوزیر دولت اقلیت و متحد میانهروی مکرون، روز ۲۵ اوت ۲۰۲۵ با درخواست رأی اعتماد در مقابل پارلمان در تاریخ ۸ سپتامبر، کوشید برای تصویب بستهای متشکل از کاهش بدهی، اصلاحات مالی و بودجهای، مشروعیتی کسب کند. این برنامه با مخالفت شدید احزاب چپ و راست روبهرو شده و احتمال شکست رأی اعتماد بسیار بالا ارزیابی میشود.
طبق تحلیلهای رسانهها و نهادهای سیاسی، در صورت عدم تصویب رأی اعتماد برای دولت بایرو، چند راهحل اصلی برای مکرون وجود دارد:
1-معرفی نخستوزیر جدید از احزاب میانهرو
2-رگزاری انتخابات زودهنگام (دردسرساز و پرهزینه)؛ تجربه انتخابات زودرس ۲۰۲۴ بینتیجه باقی ماند و بازگشت به برگزاری مجدد آن برای مکرون مطلوب نیست
3-تشکیل دولت انتقالی تا زمان پایان دوران ریاست جمهوری
4-استعفا یا انحلال پارلمان؛ با وجود فشارها، مکرون این گزینهها را بهشدت رد کرده و میکوشد بهجای آن دولت جدیدی را معرفی کند
این بحران ریشه در چند عامل دارد:
دولت اقلیت و نبود اکثریت پایدار در مجلس ملی: مکرون پس از انتخابات زودهنگام ۲۰۲۴ نتوانست اکثریت مطلق را به دست آورد و به همین دلیل دولت او به شدت شکننده باقی ماند
برنامه های ریاضتی و اصلاحات مالی: بستهی پیشنهادی بایرو برای کاهش بدهی و کنترل کسری بودجه با مخالفت گستردهی احزاب چپ (به دلیل فشار بر اقشار کمدرآمد) و راست (به دلیل نگرانی از ناکارآمدی اقتصادی) روبهرو شد.
بی اعتمادی عمومی و بحران اجتماعی: اعتراضات گسترده در سالهای اخیر، از جمله جنبشهای خیابانی مشابه «جلیقهزردها»، نشان داد که بخش بزرگی از جامعه به سیاستهای دولت بیاعتماد است.
فرسایش سیاسی مکرون: با نزدیک شدن به سالهای پایانی ریاستجمهوری، توان مانور سیاسی مکرون کمتر شده و متحدان سیاسیاش هم از او فاصله گرفتهاند. این بحران ممکن است مشروعیت و اقتدار مکرون را بهشدت تضعیف کند. زیرا ممکن است سرمایهگذاران نگران وضعیت بودجه و بدهی شوند و بازارهای مالی تحت تأثیر قرار گیرند ، شکاف اجتماعی و اعتراضات خیابانی بار دیگر فعال شود و در نهایت فشارها بر مکرون برای استعفا تشدید شود.
در صورت سقوط دولت فرانسوا بایرو در جلسه رأی اعتماد ۸ سپتامبر ۲۰۲۵، رئیسجمهور مکرون در مقابل سه راه اصلی قرار خواهد گرفت:
1-انتصاب نخستوزیر جدید با اکثریتی شکننده در پارلمان
2-برگزاری انتخابات زودهنگام، هرچند مکرون تمایل ندارد بار دیگر این ریسک را بپذیرد
3-ادامه با همین دولت با مخاطرات بالای سیاسی و مالی.
این شرایط تهدیدی جدی برای ثبات سیاسی، اعتبار بینالمللی و سیاستهای مالی فرانسه است. مکرون تمایل دارد بدون انتخابات مجدد دوره ریاستجمهوری را ادامه دهد، اما تحقق این هدف با پارلمان شکسته و فشارهای اجتماعی و مالی، کاملاً دشوار به نظر میرسد. بحران کنونی بیش از آنکه تنها به عملکرد بایرو مربوط باشد، بازتاب ضعف ساختاری نظام سیاسی فرانسه در دورهی دوم مکرون است: رئیسجمهوری که بدون اکثریت پارلمانی مانده، در حالیکه اقتصاد با بدهی بالا و جامعه با بیاعتمادی عمیق روبهروست.
مکرون برای عبور از این بحران احتمالاً به سمت راهحلی میانه خواهد رفت: تغییر نخستوزیر و تلاش برای تشکیل دولتی موقت یا ائتلافی محدود. اما هر کدام از این سناریوها به جای تثبیت، میتوانند نشانهی یک پایان تدریجی برای میراث سیاسی او باشند.