فرانسه و چالش بازآفرینی صنعتی: آیا نسخه‌ی بایرو کافی است؟
طرح بایرو برای احیای تولید در فرانسه با چالش‌هایی چون رقابت جهانی، ضعف سرمایه‌گذاری و نیاز به همکاری اروپایی روبه‌روست.
فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه، در پی احیای تولید در کشور است؛ هدفی که در قلب سیاست‌های اقتصادی او جای گرفته است. تمرکز اصلی این طرح بر تقویت صنایع و بخش‌هایی است که در برابر رقابت بین‌المللی قرار دارند، مانند فناوری‌های پیشرفته. اما اجرای این برنامه مستلزم گذار از یک الگوی اقتصادی است که برای سال‌ها بر تحریک تقاضا، حتی به بهای ضعف تولید داخلی و افزایش واردات، استوار بوده است.
این سیاست گذشته، اگرچه در کوتاه‌مدت موجب رشد اقتصادی شد، اما به تدریج منجر به زوال توان تولیدی کشور و گسترش کسری‌های تجاری شد. بایرو اکنون می‌خواهد با بازگرداندن فرهنگ «تولید» و افزایش میزان کار در اقتصاد، این چرخه‌ی معیوب را بشکند. در این راستا، طرح‌هایی چون تضمین انرژی ارزان برای صنایع، اولویت‌دهی به شرکت‌های اروپایی در مناقصات عمومی و ایجاد زنجیره‌های ارزش در داخل کشور مطرح شده است.
با این حال، موفقیت این برنامه‌ها با موانعی جدی مواجه است: نبود اجماع سیاسی پیرامون اولویت صنعتی، محدودیت منابع مالی دولت، و رقابت فشرده از سوی کشورهایی مانند چین که تولیدی ارزان‌تر و پیشرفته‌تر دارند. در چنین شرایطی، بدون هماهنگی و پاسخ در سطح اروپا، تقویت صنعت ملی دشوار خواهد بود.
دشواری‌های رقابت‌پذیری نیز یکی از چالش‌های محوری است. با وجود اجرای سیاست‌های طرف عرضه در سال‌های اخیر، فرانسه همچنان از نظر مالیات و هزینه‌های تولید در شرایط نامطلوبی نسبت به آلمان، اسپانیا یا ایتالیا قرار دارد. هم‌زمان، اروپا هنوز پاسخی منسجم به قدرت فزاینده‌ی صنعتی چین ارائه نکرده است؛ کشوری که نه‌تنها هزینه‌های تولید بسیار پایین‌تری دارد، بلکه به سرعت به سوی فناوری‌های پیشرفته حرکت می‌کند.
از سوی دیگر، ضعف ساختار تولید در فرانسه بازتابی از روند عمیق‌تر «صنعت‌زدایی» است؛ پدیده‌ای که منجر به کاهش مزیت‌های بهره‌وری و تحقیق و توسعه در کشور شده است. برخلاف امیدهایی که به رشد بخش خدمات یا فناوری‌های نو بسته شده بود، فرانسه نتوانسته به سطح فناوری ایالات متحده یا قدرت صنعتی آلمان برسد.
انتقاداتی نیز نسبت به غفلت از سیاست‌های تحریک سرمایه‌گذاری مطرح شده است. اگرچه شرایط مالی فرانسه با آلمان قابل مقایسه نیست، اما بسیاری بر این باورند که کاهش مالیات بر شرکت‌ها می‌توانست انگیزه‌ی بیشتری برای جذب سرمایه فراهم کند. در شرایط کنونی، تمرکز سیاست‌گذاران بیشتر بر جلوگیری از وخامت وضعیت موجود است تا اصلاح ساختاری واقعی.
در این میان، فناوری‌های نو به‌ویژه هوش مصنوعی به عنوان یک فرصت استراتژیک مطرح شده است. در چین، کارخانه‌های هوشمند با بهره‌گیری از هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به هنجار جدید هستند. این فناوری نه‌تنها موجب افزایش چشمگیر بهره‌وری می‌شود، بلکه به موضوعی بنیادین در بحث حاکمیت فناوری و استقلال راهبردی، به‌ویژه در حوزه‌ی دفاعی، بدل شده است.
در مجموع، اگرچه اهداف طرح بایرو در راستای بازسازی صنعت فرانسه قابل دفاع است، اما تحقق آن‌ها مستلزم تصمیم‌گیری‌های دشوار، اجماع سیاسی، سرمایه‌گذاری بلندمدت و هم‌راستایی با سیاست‌های اروپایی است. راه احیای قدرت تولیدی فرانسه نه کوتاه است و نه بدون هزینه، اما تردیدی نیست که آینده‌ی اقتصادی کشور به آن گره خورده است.
