جست‌وجوی همبستگی در میانه‌ی اختلاف‌ها: دیدار مکرون و ملونی در رم
دیدار ملونی و مکرون در رم نمادی از تلاش اروپا برای اتحاد در برابر تهدیدات مشترک ترامپ، اوکراین و اختلافات درون‌قاره‌ای است.
در حالی که رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، و نخست‌وزیر ایتالیا، جورجا ملونی، از نظر سیاسی و شخصی شباهت چندانی به یکدیگر ندارند و روابطشان اغلب با کنایه و فاصله همراه بوده است، اما دیدار رسمی اخیر آن‌ها در رم نشانه‌ای از فشارهای ژئوپولیتیک برای ایجاد هماهنگی درون اتحادیه‌ی اروپا است. مکرون برای نخستین بار از زمان روی کار آمدن ملونی در سال ۲۰۲۲، به طور ویژه به ایتالیا سفر کرد تا با نخست‌وزیر این کشور گفت‌وگوی دوجانبه انجام دهد.
در نگاه نخست، این دو چهره نماینده‌ی دو قطب متضاد سیاست اروپا هستند: ملونی برخاسته از راست ملی‌گرا با پیشینه‌ای در محله‌های کارگری رم و رهبر حزبی با ریشه‌های تاریخی در فاشیسم ایتالیاست؛ در مقابل، مکرون سیاست‌مداری است با رویکرد تکنوکرات و لیبرال که پیشینه‌ی بانکداری سرمایه‌گذاری دارد. این تضادهای ایدئولوژیک و شخصی باعث شده بود که روابط دو طرف برای مدت‌ها سرد و حتی تنش‌آلود باشد.
اما تحولات بین‌المللی اخیر، از جمله جنگ فرسایشی در اوکراین، بیم از درگیری تجاری با ایالات متحده، و بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، رهبران اروپایی را ناگزیر ساخته است تا شکاف‌های درونی را تا حد امکان کاهش دهد. به‌ویژه در شرایطی که آینده‌ی ناتو، امنیت انرژی، و انسجام اتحادیه‌ی اروپا در معرض خطر قرار گرفته است.
در بیانیه‌ی مشترک پس از دیدار، دو رهبر اعلام کردند که «فرانسه و ایتالیا قصد دارند تعهد مشترک خود به اروپای دارای حاکمیت بیشتر را تقویت» و مواضع خود را در قبال «روابط فراآتلانتیک و امنیت اقتصادی و تجاری اتحادیه‌ی اروپا» هماهنگ کنند.
با این حال، بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند این دیدار بیشتر جنبه‌ای نمادین دارد تا تغییری اساسی در روابط. در واقع این یک نمایش علنی برای نشان دادن گفت‌وگو است، نه ضرورتاً حل اختلافات ساختاری.
اختلافات عمیق‌تری در زمینه‌ی چشم‌انداز اروپا نیز میان این دو رهبر وجود دارد. ملونی گرچه از زمان قدرت‌گیری لحن ضد‌اتحادیه‌ای خود را تعدیل کرده، اما همچنان منتقد «مداخله‌ی بیش از حد» بروکسل است. در سوی دیگر، مکرون پروژه‌ای بلندپروازانه برای «خودمختاری راهبردی اروپا» را پیگیری می‌کند و خواهان استقلال بیشتر اروپا از ایالات متحده، به‌ویژه در زمینه‌ی دفاعی است.
مکرون حتی پیشنهاد داده بود در صورت حصول آتش‌بس در اوکراین، نیروهای حافظ صلح اروپایی به این کشور اعزام شوند؛ طرحی که از سوی ملونی رد شد، چراکه احساسات ضدنظامی‌گری در جامعه‌ی ایتالیا بسیار قوی است و چنین اقدامی می‌توانست هزینه‌های سیاسی سنگینی برای او داشته باشد. افزون بر این، یکی از چالش‌های ملونی در سیاست داخلی، هماهنگ کردن دیدگاه خود با ماتئو سالوینی، معاون نخست‌وزیر و رهبر حزب راست افراطی «لیگا» است که از آغاز مخالف تسلیح دوباره‌ی اروپا بوده و سیاست‌های جنگ‌طلبانه را به‌شدت نقد کرده است.
غیبت ملونی از نشست اخیر سران اروپایی در تیرانا، آلبانی، که به‌صورت تلفنی با دونالد ترامپ درباره‌ی اوکراین گفت‌وگو کردند، نیز بار دیگر نشان داد که اجماع اروپایی تا چه اندازه شکننده است. ملونی در توضیح این غیبت گفت که طرح اعزام نیرو به اوکراین با موضع او هم‌خوانی ندارد. مکرون اما این ادعا را «اخبار جعلی» خواند.
کشمکش رسانه‌ای دو طرف تا جایی پیش رفت که ملونی در یک نشست خبری، بی‌اشاره به نام مکرون، گفت: «باید جاه‌طلبی‌های شخصی را کنار گذاشت، چراکه آن‌ها وحدت غرب را به خطر می‌اندازد.» این اظهارات به‌روشنی طعنه‌ای به مکرون تلقی شد.
با این حال، مقام‌های رسمی هر دو کشور تلاش می‌کنند اختلافات را کم‌اهمیت جلوه دهند. ملونی گفته است که گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر بحران در روابط ایتالیا و فرانسه «اغراق‌آمیز» است و همکاری‌های وزرای دو کشور ادامه دارد.
با وجود این، اختلافات پیاپی رم و پاریس، حتی از سوی ناظران مستقل، نوعی «نمایش شرم‌آور» توصیف شده است. روزنامه‌ی ایتالیایی «دومانی» در سرمقاله‌ای نوشت: «ما دیگر نمی‌توانیم این سریال کمدی را ادامه دهیم» و از رهبران دو کشور خواست که بر اختلافات غلبه کنند.
در نهایت، دیدار رم اگرچه ممکن است به تنهایی تغییردهنده نباشد، اما نشانه‌ای است از این که اولویت‌های ژئوپولیتیک، حتی رقبای سیاسی را نیز ناگزیر به گفت‌وگو و همکاری می‌سازد. به تعبیر ژان-پی‌یر دارنیس، استاد علوم سیاسی، «شرایط بین‌المللی دیگر اجازه نمی‌دهد این سطح از اختلال و بی‌اعتمادی ادامه یابد.»
