مکرون به دنبال «راه سوم» در آسیا؛ دعوت از جنوب شرق آسیا برای اتحاد با اروپا
امانوئل مکرون در اجلاس شنگری-لا خواستار اتحاد اروپا و آسیا برای مقابله با تهدیدهای مشترک و جلوگیری از قطب‌بندی جهانی شد.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در جریان سخنرانی خود در اجلاس امنیتی «شنگری-لا دیالوگ» در سنگاپور، از کشورهای آسیا-اقیانوسیه خواست تا با اروپا برای تشکیل یک اتحاد راهبردی همکاری کنند؛ اتحادی که به‌زعم او می‌تواند از وقوع یک درگیری بزرگ و ویرانگر در منطقه جلوگیری کند. این پیشنهاد، واکنشی به تنش‌های فزاینده میان آمریکا و چین و تلاشی برای ارائه‌ی «راه سوم» میان این دو قدرت است.
مکرون در این سخنرانی که به‌نوعی مهم‌ترین بخش سفر چندروزه‌اش به جنوب شرق آسیا بود، با لحنی هشدارآمیز گفت: «از اوکراین تا تایوان، ما در یک قاره با تهدیدهای مشترک زندگی می‌کنیم.» وی به قدرت‌هایی اشاره کرد که به‌گفته‌ی او در تلاش برای تحمیل «مناطق نفوذ جدید و اجبار» هستند و از شرق اروپا تا تایوان، نظام بین‌الملل را به چالش کشیده‌اند. او با انتقاد از انفعال غرب در برابر تجاوز روسیه به اوکراین تأکید کرد: «اگر بپذیریم روسیه بدون واکنش جهانی بتواند بخشی از خاک اوکراین را اشغال کند، چه پاسخی برای اقدام احتمالی چین در تایوان خواهیم داشت؟»
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که بسیاری از کشورهای جنوب شرق آسیا، به‌رغم روابط خوبی که با مسکو دارند، نمی‌خواهند در تنش میان چین و آمریکا جانب یکی را بگیرند. در این میان، مکرون تلاش دارد تا اروپا را به‌عنوان یک بازیگر مستقل در منطقه معرفی کند.
او ضمن اشاره به سخنرانی تاریخی دوگل در پنوم‌پن در سال ۱۹۶۶، ایده‌ی «خودمختاری راهبردی» اروپا را مطرح کرد و گفت که منطقه به دنبال انتخاب میان دو قطب نیست. در این میان، نقش اروپا می‌تواند به‌عنوان نیروی متوازن‌کننده مطرح شود. اما باید به این نکته نیز توجه داشت که متقاعد کردن کشورهای این منطقه که بحران اوکراین به آن‌ها نیز مربوط است، کار دشواری است؛ به‌ویژه با توجه به نفوذ پایدار روسیه در آسیا.
مکرون همچنین نسبت به خطر «دوگانگی در معیارهای غرب» هشدار داد و گفت در صورت بی‌توجهی به بحران غزه و حمایت یک‌جانبه از اسرائیل، اعتبار اروپا و آمریکا در معرض تردید قرار خواهد گرفت. او غرب را فراخواند تا در قبال تمام بحران‌ها، از خاورمیانه تا آسیا، موضعی یکپارچه و منصفانه اتخاذ کند.
در بخشی دیگر از سخنان خود، مکرون از چین خواست تا در برابر اقدامات تحریک‌آمیز کره‌شمالی، به‌ویژه اعزام نیرو به حمایت از روسیه در نبردهای اوکراین، واکنش نشان دهد. وی گفت: «اگر چین نمی‌خواهد ناتو در آسیا حضور فعال داشته باشد، باید مانع از مداخله‌ی نظامی کره‌شمالی در اروپا شود.» به‌نظر می‌رسد این موضع‌گیری تازه نشانه‌ای از تغییر تاکتیک پاریس باشد؛ چراکه پیش‌تر با گسترش ناتو به شرق آسیا مخالفت کرده بود.
با وجود انتقاد نسبتاً صریح از سیاست‌های چین در قبال تایوان و فیلیپین، مکرون با تأکید بر اهمیت حفظ شراکت با پکن، از ورود به فضای تقابل آشکار پرهیز کرد. این موضع در ادامه‌ی سیاست سنتی فرانسه مبنی بر «ابهام راهبردی» در قبال تایوان قابل درک است؛ سیاستی که نه‌تنها بر عدم حمایت مستقیم از تایپه تأکید دارد، بلکه در عین حال مانع از تنش مستقیم با چین نیز می‌شود.
جالب آنکه در حالی که وزیر دفاع چین، دونگ جون، اخیراً به پاریس سفر کرده بود، اما هیچ مقام ارشدی از سوی پکن در اجلاس امسال شنگری-لا حضور نیافت. به گفته‌ی برخی ناظران، این غیبت می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بی‌میلی چین به گفت‌وگوی نظامی با دولت ترامپ باشد، آن‌هم در شرایطی که روابط دو کشور در سایه‌ی جنگ تجاری بار دیگر پرتنش شده است.
در سوی دیگر، «پیت هگست»، وزیر دفاع آمریکا و از چهره‌های شاخص رسانه‌ای جناح راست، قرار است در ادامه‌ی این نشست سخنرانی کند؛ سخنرانی‌ای که به گفته‌ی دیپلمات‌های حاضر در نشست، با توجه بیشتری نسبت به سخنان مکرون دنبال خواهد شد. هگسث که سابقه‌ی انتقادهای تند از چین دارد، اکنون باید به متحدان منطقه‌ای درباره‌ی مواضع دولت ترامپ در برابر پکن اطمینان خاطر بدهد.
در نهایت، مکرون تلاش دارد با یادآوری میراث سیاست خارجی مستقل دوگل، اروپای امروز را به بازیگری فعال‌تر در صحنه‌ی جهانی بدل سازد؛ اما پرسش اساسی همچنان باقی است: آیا اروپا می‌تواند در غیاب انسجام کامل در درون خود و سایه‌ی سنگین رقابت چین و آمریکا، واقعاً نقش «راه سوم» را ایفا کند؟
