مکرون در جاکارتا: تلاش برای توازن در بحران خاورمیانه
سفر مکرون به اندونزی و ویتنام تلاشی است برای ایجاد توازن در بحران فلسطین و تقویت جایگاه جهانی فرانسه.
در جریان سفر اخیر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، به جنوب‌شرقی آسیا، توقف او در اندونزی اهمیت خاصی داشت؛ کشوری با بزرگ‌ترین جمعیت مسلمان در جهان. این سفر در آستانه‌ی نشست بین‌المللی نیویورک درباره‌ی مسئله فلسطین انجام شد؛ نشستی که فرانسه همراه با عربستان سعودی در پایان ژوئن میزبان آن خواهد بود. مکرون امیدوار است با رایزنی‌های دیپلماتیک خود، بستر لازم را برای اقداماتی جدی در مسیر تحقق راه‌حل دو کشوری ایجاد کند.
در دیدار با پرابوا سوبیانتو، رئیس‌جمهور تازه‌کار اندونزی، مکرون با استقبال روبه‌رو شد. سوبیانتو که خود پیش‌تر در ترکیه بر لزوم تحقق راه‌حل دو کشوری تأکید کرده بود، این بار در کنار مکرون اعلام کرد که اندونزی آماده‌ی برقراری روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی خواهد بود، البته مشروط بر آنکه اسرائیل ابتدا کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد. هرچند تحقق این شرط در شرایط کنونی بسیار بعید به نظر می‌رسد، اما همین اظهارات، از نظر پاریس گامی دیپلماتیک در جهت افزایش فشار بین‌المللی بر تل‌آویو تلقی می‌شود.
مکرون که تلاش کرد خود را به‌عنوان بازیگری بی‌طرف و مدافع حقوق بین‌الملل نشان دهد، در سخنان خود خطاب به افکار عمومی اندونزی اعلام کرد که فرانسه در قبال فجایع غزه همان اندازه حساس است که نسبت به جنگ اوکراین، و از «استانداردهای دوگانه» پیروی نمی‌کند. او با اشاره به «احساسات شدید» ایجاد شده در جهان اسلام درباره‌ی جنگ غزه، بر لزوم راه‌حل سیاسی برای برقراری صلح پایدار در خاورمیانه تأکید کرد و گفت: «همه‌ی گام‌هایی که در جهت به رسمیت شناختن متقابل برداشته شود، گام‌هایی بزرگ در مقایسه با وضعیت فعلی غزه خواهد بود.»
در حاشیه‌ی این دیدار، بحث‌های راهبردی دوجانبه نیز مطرح شد. اندونزی در سال ۲۰۲۲، ۴۲ فروند جنگنده رافال از فرانسه خریداری کرده بود و اکنون مذاکراتی برای خرید دو زیردریایی اسکروپن نیز در جریان است. مکرون از «چشم‌اندازهای جدید» در زمینه‌ی همکاری‌های نظامی سخن گفت، اما قراردادی رسمی اعلام نکرد. گفته می‌شود اندونزی به خرید تعداد بیشتری از رافال‌ها علاقه‌مند است، اما نیازمند اطمینان بیشتر از عملکرد این هواپیماها است؛ به‌ویژه پس از ادعای پاکستان مبنی بر سرنگونی یک یا چند فروند رافال در درگیری با هند.
ماکرون همچنین از پرابوا سوبیانتو برای شرکت در جشن ملی ۱۴ ژوئیه در پاریس دعوت کرد و پیشنهاد داد نیروهای نظامی اندونزی در این مراسم در کنار نظامیان فرانسوی رژه بروند؛ اقدامی نمادین برای تقویت روابط دفاعی میان دو کشور.
در گفت‌وگوهای مکرون با مقامات اندونزی، مسائل زیست‌محیطی نیز مطرح شد، اما به‌نظر می‌رسد پاریس تمرکز خود را بیشتر بر موضوعات ژئوپلیتیکی گذاشته است. گرچه اندونزی در قالب طرح «گذار عادلانه‌ی انرژی» وعده‌ی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را داده، اما لغو توقف اعطای مجوز به مزارع نخل روغنی توسط پرابوا و حمایت او از توسعه‌ی تولید سوخت‌های زیستی، نگرانی‌های زیست‌محیطی را تشدید کرده است.
پیش از ورود به اندونزی، مکرون در ویتنام نیز حضور یافت و در دانشگاه علوم و فناوری هانوی، هشدارهایی درباره خطرات ناشی از رقابت قدرت‌های بزرگ داد. او از «بی‌پروایی ابرقدرت‌ها» – اشاره‌ای تلویحی به چین و آمریکا – سخن گفت که می‌تواند منطقه را دچار بحران کند و خواستار شکل‌گیری جهانی چندقطبی و متعادل شد.
سفر مکرون به جنوب‌شرقی آسیا را می‌توان بخشی از تلاش فرانسه برای بازتعریف نقش بین‌المللی خود در شرایطی دانست که اروپا با بحران‌های امنیتی در همسایگی‌اش و بی‌اعتمادی به رهبری آمریکا روبه‌روست. در چنین فضایی، پاریس می‌کوشد با فعال‌سازی دیپلماسی چندجانبه، میان قدرت‌های متعارض میانجی‌گری کرده و جایگاهی مستقل برای خود تعریف کند.
