روابط پرتنش ایران و فرانسه؛ از فستیوال کن تا پرونده‌های قضایی
فرانسه با سیاست‌های مداخله‌جویانه و ابزاری‌کردن فرهنگ و عدالت، روابط خود را با ایران به مرحله‌ی تقابل سوق داده است.
در روزهایی که جمهوری اسلامی ایران همچنان با هجمه‌های سیاسی، رسانه‌ای و حقوقی غرب مواجه است، دولت فرانسه بار دیگر با اتخاذ مواضعی مداخله‌جویانه و خصمانه علیه تهران، عملاً به گسترش تنش‌ها در روابط دو کشور دامن زده است. از تلاش برای سیاسی‌سازی فستیوال سینمایی کن گرفته تا سوءاستفاده از نهادهای قضایی بین‌المللی، پاریس نشان داده است که منافع خود را بر احترام به حاکمیت ملی کشورها ترجیح می‌دهد.
ماجرا از آن‌جا آغاز شد که فیلم «یک تصادف ساده» ساخته‌ی جعفر پناهی، فیلم‌سازی که سال‌هاست به دلیل نگاه یک‌سویه و همسویی با مواضع غربی مورد حمایت جریان‌های ضدایرانی قرار دارد، در جشنواره‌ی کن به عنوان برنده‌ی نخل طلا معرفی شد. به فاصله‌ی کوتاهی از این انتخاب سیاسی، ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در اقدامی تحریک‌آمیز، این موفقیت را «نمادی از مقاومت در برابر سرکوب رژیم ایران» دانست. چنین ادبیاتی نشانه‌ای از دخالت آشکار فرانسه در امور داخلی ایران است، تا از هنر و فرهنگ برای پیشبرد اهداف ضدایرانی پاریس بهره‌برداری سیاسی شود.
در پاسخ به این اظهارات توهین‌آمیز، وزارت امور خارجه ایران، کاردار فرانسه را در تهران احضار و به‌شدت نسبت به مواضع خصمانه‌ی پاریس اعتراض کرد. خبرگزاری رسمی ایرنا نیز با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که دولت فرانسه «از جشنواره‌ی کن به عنوان ابزاری برای پیشبرد دستورکار سیاسی خود علیه جمهوری اسلامی ایران سوءاستفاده کرده است».
هم‌زمان، دولت فرانسه در اقدامی بی‌سابقه، شکایتی رسمی علیه ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) مطرح کرده است. محور این شکایت، بازداشت دو تبعه‌ی فرانسوی در ایران با اتهام جاسوسی است؛ اتهامی که بر اساس مستندات معتبر و دستگاه قضایی مستقل ایران صورت گرفته است. در حالی که مقامات فرانسوی این بازداشت‌ها را «گروگان‌گیری دولتی» می‌نامند، نهادهای امنیتی ایران بارها تأکید کرده‌اند که اقدامات یادشده در چارچوب قوانین بین‌المللی و امنیت ملی کشور بوده است.
اتهام‌زنی‌های یک‌طرفه‌ی پاریس در حالی صورت می‌گیرد که سابقه‌ی فرانسه در نقض حقوق ایرانیان کاملاً روشن است. یکی از موارد اخیر، بازداشت مهدیه اسفندیاری، شهروند ایرانی مقیم لیون، به اتهام واهی «تبلیغ اقدامات تروریستی» است. همچنین، شاهین هزامی، اینفلوئنسر دوزبانه‌ی ایرانی-فرانسوی نیز به دلایل مشابه در آستانه‌ی محاکمه قرار دارد. این اقدامات را می‌توان بخشی از سناریوی فشار سیاسی پاریس برای مبادله با اتباع خود دانست، در حالی که ایران بارها بر غیرقانونی بودن بازداشت شهروندانش در اروپا تأکید کرده است.
فرانسه همچنین به حمایت بی‌قید و شرط خود از گروهک تروریستی منافقین ادامه می‌دهد؛ گروهی که دستش به خون هزاران ایرانی بی‌گناه آغشته است و با وجود اسناد آشکار از اقدامات تروریستی آن‌ها، همچنان تحت حمایت دولت فرانسه در این کشور آزادانه فعالیت می‌کنند. این موضوع به یکی از نقاط اصلی اختلاف در روابط تهران و پاریس تبدیل شده است.
در عرصه‌ی هسته‌ای نیز پاریس به جای نقش‌آفرینی سازنده و متوازن، بارها با همراهی لندن و برلین کوشیده است با تهدید به بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی (مکانیسم ماشه)، ایران را تحت فشار قرار دهد. این در حالی است که طرف اصلی ناقض توافق برجام، دولت ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ بود و نه تهران. با این‌حال، فرانسه به جای ایفای نقش میانجی، عملاً در کنار فشار حداکثری آمریکا علیه ملت ایران قرار گرفته است.
در همین راستا، وزارت امور خارجه ایران به صراحت نسبت به استراتژی تقابلی اروپا هشدار داده و اعلام کرده است که تهران، در برابر هرگونه تهدید یا تحریم جدید، اقدامات متقابل و قاطعانه‌ای اتخاذ خواهد کرد.
در مجموع، به‌نظر می‌رسد که فرانسه، به جای تکیه بر گفت‌وگو، تعامل فرهنگی و احترام به حاکمیت ملی کشورها، رویکردی یک‌جانبه، ایدئولوژیک و مداخله‌جویانه را در قبال ایران در پیش گرفته است؛ رویکردی که نه تنها به بهبود روابط دو کشور کمکی نمی‌کند، بلکه در بلندمدت، منافع پاریس را نیز در منطقه‌ی خاورمیانه به خطر خواهد انداخت. جمهوری اسلامی ایران با اتکا به استقلال سیاسی و قدرت داخلی خود، همچنان آماده‌ی تعامل با همه‌ی کشورهاست، مشروط بر آن‌که این تعامل مبتنی بر احترام متقابل، عدم مداخله و رعایت حقوق برابر باشد.
