غرب چگونه می تواند اسرائیل را متوقف کند؟

سران انگلیس، فرانسه و کانادا روز 19 مه بیانیه مشترکی را صادر و در آن، «اقدام های شنیع» اسرائیل در غزه را محکوم کردند و هشدار دادند که اقدام محکم می تواند در صورتی که اسرائیل تهاجم نظامی اش را متوقف نکند، آن را تحت پیگرد قرار دهد. آنان اعلام کردند که محاصره 11 هفته ای در زمینه کمک های بشردوستانه ای که به این قلمرو (نوار غزه) می رسند، به میزان «تحمل ناپذیری» از درد و رنج انسانی منتهی شده است.
«بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل، که دیوان بین المللی کیفری او را به ارتکاب جنایت جنگی متهم می کند، خشمگینانه پاسخ و واکنش نشان داد. او سران یاد شده در «لندن»، «اوتاوا» و «پاریس» را به دادن «جایزه ای بزرگ» به حماس بابت حمله اش در روز هفتم اکتبر به اسرائیل متهم کرد.
این اتهام زنی از جانب نتانیاهو، پاسخی را از جانب «دیوید لمی»، وزیر امور خارجه انگلیس، در پی داشت؛ او مدعی شد که «مخالفت با توسعه یک جنگ که به مرگ هزاران کودک انجامیده است، پاداش دادن به حماس نیست». از این رو، متحدان غربی اسرائیل چه کاری می توانستند در قبال تهاجم (اسرائیل) در غزه صورت دهند؟
واقع گرایانه ترین اقدام شاید به رسمیت شناختن کشور فلسطین باشد. دولت نتانیاهو مخالفت شدید خود را با تشکیل کشور فلسطینی اعلام و به تازگی تصریح کرده که چنین کاری، «پیروزی برای تروریسم» است.
با این حال، به رسمیت شناختن کشور فلسطین، پیامی محکم از پشتیبانی را برای راه حل دو کشور می فرستد؛ راه حلی که بیشتر جهان مدت هاست آن را تنها راه برای پایان دادن به مناقشه فلسطینی – اسرائیلی می بینند. و انگلیس و کانادا اعلام کردند که به ابتکار عمل فرانسه برای به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان یک کشور در همایش ماه ژوئن در نیویورک می پیوندند؛ همایشی که برای پیشبرد این راه حل دو کشور ترتیب داده شده است.
با چنین کاری، انگلیس، فرانسه و کانادا به 160 کشوری می پیوندند که تا پیش از این (کشور) فلسطین را به رسمیت شناخته اند. از جمله این کشورها، 11 کشور در اتحادیه اروپا می شود که فهرست آنها به این ترتیب است: بلغارستان، قبرس، جمهوری چک، مجارستان، ایرلند، لهستان، رومانی، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا و سوئد.
متوقف کردن فروش سلاح
گزینه دیگر برای کشورهای غربی، متوقف کردن فروش سلاح به اسرائیل است. فرانسه این کار را پیش ازاین انجام داده است. و دولت انگلیس تا حدودی صادرات تسلیحات به اسرائیل در سپتامبر 2024 بر سر نگرانی ها درباره استفاده غیر قانونی از آنها در غزه است.
با این حال، در سه ماهی که از آن زمان می گذرد، دولت انگلیس آن طور که گزارش شده است، فروش 169 میلیون دلار جنگ افزار به اسرائیل را تصویب کرد. این میزان، از کل مجموع مقدار تصویب شده در فاصله سال های 2020 و 2023 بیشتر است.
انگلیس تصریح می کند که «صادرات کالاهای نظامی اش به اسرائیل، اکنون پائین است» و همین مقدار نیز برای کانادا صادق است. انگلیس و کانادا در کنار یکدیگر کمتر از یک درصد از میزان ارزش سالانه واردات نظامی (تسلیحاتی) اسرائیل را تامین می کنند. با این حال، تعلیق کامل، یک بیانیه سیاسی عمده است که نشان دهنده از میان رفتن پشتیبانی بین المللی برای تهاجم نظامی اسرائیل به غزه است.
برای اینکه ممنوعیت کامل بر عملیات نظامی اسرائیل اثر داشته باشد، لازم است که اقدام مشابهی از جانب تامین کنندگان تسلیحاتی مهم تر صورت بگیرد. برای مثال، آلمان 30 درصد از واردات تسلیحاتی اسرائیل در فاصله سال های 2019 و 2023 را تامین می کند.
انگلیس و کانادا نیز بخشی از برنامه جهانی جنگنده اف – 35 به شمار می روند و انگلیس به تنهایی 15 درصد از ارزش هر جت را تامین می کند. جنگنده های اف – 35 نقشی مهم در سلسله عملیات نظامی اسرائیل در غزه دارد. با این حال، جلوگیری از تامین قطعات ساخت انگلیس برای این جنگنده های اف – 35 در اختیار اسرائیل، بعید است.
کشورهای غربی ممکن است تجارت با اسرائیل را تعلیق کنند. اتحادیه اروپا نزدیک به 30 درصد از صادرت اسرائیل را در اختیار دارند؛ که به میزان مشابه، واردات اسرائیل از اتحادیه اروپا صورت می گیرد. انگلیس از یازدهمین واردکننده بزرگ کالاهای اسرائیلی است.
این گزینه اثری مهم بر اقتصاد اسرائیل دارد و از جانب انگلیس و اتحادیه اروپا مورد توجه قرار گرفته است. در روز 20 مه، «دیوید لمی»، وزیر امور خارجه انگلیس، تعلیق گفتگوها بر سر توافق تجارت آزاد جدید میان انگلیس و اسرائیل را اعلام کرد. و اتحادیه اروپا اعلام کرده است که در توافق مشارکت تجاری اش با اسرائیل، بازنگری خواهد کرد؛ و این پس از آن بود که 17 وزیر امور خارجه از 27 کشور عضو این اتحادیه، از این اقدام پشتیبانی کردند.
تعلیق کامل توافق تجاری اتحادیه اروپا با اسرائیل اکثریت (رای کشورهای عضو) نیاز دارد، از این رو محتمل نیست. با این حال، تعلیق بخشی از آن ممکن است؛ به طوری که تنها به رای مثبت دست کم 55 درصد از کشورهای عضو نیاز دارد.
تحریم شهرک نشینان اسرائیلی
یک گزینه دیگر، توسعه و هماهنگی تلاش ها برای تحریم شهروندان اسرائیلی است که به خشونت علیه فلسطینیان دامن می زنند. در سال 2024، فرانسه، کانادا و اتحادیه اروپا تحریم های مالی و ممنوعیت سفر را علیه شهرک نشینان افراطی اسرائیلی که در زمینه خشونت علیه شهروندان فلسطینی در کرانه باختری مجرم شناخته شده بودند، اعمال کردند.
انگلیس هم اکنون روش مشابهی را در پیش گرفته و تحریم هایی را علیه چندین شخص و نهاد که در پویش شهرک نشینان اسرائیلی مشارکت دارند، مطرح کرده است.
دولت انگلیس همچنین تحریم هایی را آن طور که گزارش شده است علیه «بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی اسرائیل، و «ایتامار بن گویر»، وزیر امنیت ملی اسرائیل، مد نظر قرار داده است.
تحریم ها در مرحله تئوری را می توان با ممنوع کردن واردات کالاها (تولید) شهرک های اسرائیلی تکمیل کرد. وزارت دارایی اسرائیل اعلام می کند که 2.5 درصد از صادرات کشاورزی اسرائیل و 1.5 درصد از صادرات صنعتی آن به اتحادیه اروپا از شهرک نشینان مربوط می شود.
این نوع ممنوعیت برای فرانسه جهت اینکه به اجرا بگذارد، با توجه به قوانین اتحادیه اروپا دشوار است، اما غیرممکن نیست. ایرلند نیز تلاش دارد مبادله کالاهای تولید چنین شهرک هایی را ممنوع کند.
روی هم رفته، متحدان اسرائیل تلاش هایشان را برای احترام گذاشتن به قانون بین الملل افزایش داده اند. در نوامبر سال 2024، دیوان بین المللی دادگستری حکم بازداشتی را برای نتانیاهو به اتهام جنایت جنگی مرتبط با جنگ غزه صادر کرد.
انگلیس و کانادا نیز اعلام کرده اند چنانچه نتانیاهو به این دو کشور مسافرت کند، او را بازداشت می کنند – این دو کشور به فرانسه نیز فشار وارد می آورند که به آنها بپیوندد. فرانسه هنوز اعلام نکرده است که چنانچه نتانیاهو پا در خاک فرانسه بگذارد، او را بازداشت می کند یا خیر.
احتمال می رود که وضعیت انسانی در غزه در هفته ها و ماه های آینده بدتر شود. چنانچه هم پیمانان غربی اسرائیل می خواهند از نفوذشان برای وادار کردن دولت اسرائیل به پایان دادن به جنگ استفاده کنند، الان زمان آن فرارسیده است.