فرانسه و چالش کاهش سطح آب رودخانه‌ها
بحران کاهش سطح رودخانه‌ها، فرانسه را به بازنگری اساسی در مدیریت آب، توسعه‌ی اقتصادی و مقابله با تغییرات اقلیمی واداشته است.
با تشدید گرمایش زمین، فرانسه با چالشی بی‌سابقه در زمینه‌ی منابع آبی مواجه شده است. رودخانه‌ها که نقشی حیاتی در تامین آب آشامیدنی، تولید انرژی، کشاورزی و صنعت دارند، به ویژه در فصل تابستان با کاهش چشمگیر دبی آب روبه‌رو خواهند شد. این وضعیت فرانسه را مجبور ساخته تا به شیوه‌ای دقیق‌تر و منطقه‌ای‌تر به مدیریت منابع آبی خود بیاندیشد.
تابستان ۲۰۲۲، بستر رودخانه گارون چنان خشک شد که کف آن قابل مشاهده بود. این رودخانه، که یکی از مهم‌ترین منابع آبی فرانسه به شمار می‌رود، تحت تاثیر خشکسالی بی‌سابقه‌ای قرار گرفت که حجم جریان آب آن تقریباً به نصف کاهش یافت. در همان سال، ۵۰۰ شهر و روستا در این حوزه با قطعی آب آشامیدنی مواجه شدند. اما چشم‌انداز آینده حتی نگران‌کننده‌تر است. به عقیده‌ی کارشناسان، اگر اقدام جدی صورت نگیرد، تا سال ۲۰۵۰ نیمی از شهرها با تنش آبی مواجه خواهند شد. برآوردها نشان می‌دهد این منطقه با کسری سالانه ۱.۲ میلیارد متر مکعب آب، یعنی ۶۰ درصد کمتر از میزان فعلی، دست‌وپنجه نرم خواهد کرد.
آنها همچنین هشدار می‌دهند که بدون آب، اقتصادی وجود ندارد؛ نه کشاورزی و نه صنعت. کسی تمایل ندارد در منطقه‌ای بدون آب سرمایه‌گذاری کند. در واقع، مدیریت منابع آبی دیگر تنها یک مسئله‌ی زیست‌محیطی نیست، بلکه به یک معیار کلیدی برای توسعه‌ی اقتصادی تبدیل شده است.
حوزه‌ی آدور-گارون با ۱۲۰ هزار کیلومتر رودخانه، جزء اولین مناطقی است که کاهش منابع آبی را به شدت تجربه می‌کند. ارتفاع کمتر رشته‌کوه پیرنه نسبت به آلپ موجب شده تا میزان برف و ذخایر یخی این منطقه سریع‌تر از بین برود.
یکی از راهکارهای رایج برای مقابله با کمبود آب، احداث سدهای مصنوعی و ذخیره‌گاه‌های آب بوده است. اما این پروژه‌ها با مخالفت‌های گسترده اجتماعی و زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. فعالان محیط زیست معتقدند ساخت این زیرساخت‌ها بیشتر به نفع کشاورزی صنعتی است و آثار مخربی بر اکوسیستم‌های طبیعی دارد. از سوی دیگر، برخی کارشناسان نیز هشدار می‌دهند که این سازه‌ها نمی‌توانند جایگزین بارندگی طبیعی شوند و در بلندمدت بحران را تشدید می‌کنند.
بر اساس پیش‌بینی‌های علمی، کاهش دبی رودخانه‌ها پدیده‌ای پایدار خواهد بود. این بدان معناست که فرانسه باید به جای تمرکز بر راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، به دنبال تغییرات ساختاری در شیوه‌ی مدیریت آب باشد؛ از جمله بازچرخانی آب، کاهش مصرف در بخش‌های کشاورزی و صنعتی و توسعه‌ی روش‌های نوین آبیاری.
بحران آب در فرانسه تنها محدود به حوزه‌ی آدور-گارون نیست. در سال‌های اخیر، سایر مناطق کشور نیز با تنش‌های آبی شدید مواجه شده‌اند. دولت فرانسه با انتشار برنامه‌هایی برای مدیریت منابع آب، بر اهمیت کاهش مصرف، حفاظت از سفره‌های زیرزمینی و بهبود کارایی شبکه‌های آبرسانی تاکید کرده است. اما کارشناسان معتقدند این اقدامات هنوز کافی نیست و نیاز به تغییرات بنیادی در سیاست‌های توسعه‌ای و اقتصادی کشور وجود دارد.
در نهایت، بحران آب یادآور این حقیقت است که مدیریت منابع طبیعی باید به یکی از اولویت‌های اصلی کشور تبدیل شود. در غیر این صورت، تغییرات اقلیمی نه تنها زندگی روزمره‌ی مردم، بلکه آینده‌ی اقتصادی و اجتماعی فرانسه را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
