گام تاریخی فرانسه در مسیر قانونی‌سازی «مرگ خودخواسته»
با تصویب قانونی تاریخی، فرانسه خودکشی کمکی و اتانازی را قانونی کرد؛ گامی بحث‌برانگیز میان آزادی فردی و اخلاق جمعی.
پس از پنجاه سال بحث و جدل بر سر موضوع پایان زندگی، مجلس ملی فرانسه روز سه‌شنبه با اکثریتی قابل توجه دو طرح قانونی مهم را به تصویب رساند: یکی با هدف گسترش مراقبت‌های تسکینی و دیگری در راستای قانونی‌سازی «کمک به مرگ» که شامل خودکشی کمکی و اتانازی می‌شود. این تحول از سوی موافقان به عنوان «مدل فرانسوی جدیدی برای پایان زندگی» و از سوی مخالفان به عنوان «ترک همراهی با آسیب‌پذیرترین افراد جامعه» توصیف شده است.
در صحن علنی، فضای بحث‌ها برخلاف حساسیت موضوع، آرام و سازنده بود. بسیاری از نمایندگان از آزادی رأی اعطا شده از سوی گروه‌های سیاسی خود بهره بردند و به شکلی مستقل رأی دادند. در نهایت، طرح تقویت مراقبت‌های تسکینی با ۵۶۰ رأی موافق و بدون هیچ رأی مخالف، و طرح مربوط به کمک فعال به مرگ با ۳۰۵ رأی موافق در برابر ۱۹۹ رأی مخالف تصویب شد.
بر اساس این قانون، بیماران تنها در صورت احراز پنج شرط می‌توانند از کمک به مرگ بهره‌مند شوند: فرانسوی و بالغ بودن، ابتلا به بیماری لاعلاج که جان را تهدید می‌کند و در مرحله‌ی پیشرفته یا پایانی باشد، تحمل رنج شدید جسمی یا روانی ناشی از آن بیماری، و توانایی اعلام اراده‌ای آزاد و آگاهانه برای دریافت ماده‌ی کشنده. علاوه بر این، روش اصلی اجرای کمک به مرگ، خود‌مصرفی داروی مرگ‌آور خواهد بود، نه اتانازی توسط پزشک.
مباحث بر سر اصطلاحات نیز بسیار مهم بود. واژه‌هایی چون «اتانازی» و «خودکشی کمکی» در متن قانون حذف شدند و جای خود را به عبارات ملایم‌تری چون «کمک به مرگ» و «خود‌مصرفی» دادند تا از بار منفی اجتماعی این پدیده کاسته شود. با این حال، همچنان اختلاف‌نظرهایی عمیق بر سر معیارهای احراز صلاحیت و دامنه‌ي شمول قانون وجود دارد.
در مراحل پایانی بررسی قانون، تصویب «جرم‌انگاری ممانعت از کمک به مرگ» بیشترین حساسیت را برانگیخت. بر اساس این بند، هرگونه تلاش برای جلوگیری از اجرای این فرآیند، می‌تواند تا دو سال زندان و ۳۰ هزار یورو جریمه در پی داشته باشد. برخی از مخالفان همچون وزیر کشور، این موضوع را نوعی عبور از مرزهای اخلاقی و انسانی دانستند. برونو روتایو در شبکه‌های اجتماعی پرسید: «آیا واقعاً می‌خواهیم کسانی را که از روی دلسوزی می‌خواهند امید به زندگی را در دل بیماران زنده نگه دارند، مجازات کنیم؟»
با وجود این انتقادات، حامیان طرح مانند جاناتان دنی، رئیس انجمن حق مرگ با کرامت، قانون جدید را تبلور مدلی متعادل بین مراقبت تسکینی و حق انتخاب برای پایان دادن به زندگی می‌داند. با این حال، او نیز اذعان دارد که معیارهای در نظر گرفته‌شده در قانون از محدودکننده‌ترین موارد در سطح جهان است. همچنین، برخلاف پیشنهاد اولیه، انتخاب بین خودکشی کمکی و اتانازی به نفع گزینه‌ی اول محدود شده و هیچ اشاره‌ای به اجرای وصایای پیشین بیماران نشده است.
در طرف مقابل، برخی از انجمن‌های پزشکی و مراقبتی این قانون را «یکی از آزادانه‌ترین قوانین دنیا در حوزه‌ی پایان زندگی» توصیف کرده‌اند و نسبت به «گشوده شدن دری به سوی مرگی قانونی فراتر از موارد خاص» هشدار داده‌اند.
لوران فرمون، حقوق‌دان و از بنیان‌گذاران انجمن دموکراسی، اخلاق و همبستگی، در گفت‌وگو با فیگارو اعلام کرد که فرانسه با این قانون «وعده‌ی عدم رهاسازی بیماران» را زیر پا گذاشته و در کنار معدود کشورهایی قرار گرفته که ممنوعیت قتل را شکسته‌اند. او این قانون را به دلیل معیارهای مبهم، روند سریع اجرایی، و فشار قانونی شدید بر کادر درمان، متنی «افراطی» توصیف می‌کند.
با تصویب این قانون، اکنون باید دید آیا فرانسه واقعاً به سوی مدلی انتخاب‌محورتر برای پایان زندگی گام برداشته، یا در مسیر خطرناک قانونی‌سازی مرگ قدم نهاده است.
