preloader
به اندیشکده مطالعات فرانسه خوش آمدید

کاهش سطح همکاری‌های اطلاعاتی اروپا و ایالات متحده

نگرانی سرویس‌های اطلاعاتی اروپایی از چرخش راهبردی آمریکا، تعلیق تبادل اطلاعات با اوکراین، نیاز به خوداتکایی در زمینه‌های اطلاعات و امنیت را در میان اروپاییان بیش از پیش به‌وجود آورده است.

نگرانی کم‌سابقه‌ای در جامعه‌ی اطلاعاتی اروپا شکل گرفته است؛ نگرانی‌ای که هنوز به بیانیه‌ها و مصاحبه‌های رسمی راه پیدا نکرده، اما در دفاتر شیشه‌ای سرویس‌های امنیتی از بروکسل تا پاریس و برلین زمزمه می‌شود: اگر ایالات متحده واقعاً قصد داشته باشد «محور» راهبردی خود را به‌سوی آسیا بچرخاند، آینده‌ی همکاری اطلاعاتی فراآتلانتیک چه می‌شود؟ شوکی که پنتاگون با تعلیق سه‌روزه‌ی (۵ تا ۸ مارس) تبادل داده‌های اطلاعاتی با اوکراین وارد کرد، زنگ خطر را به صدا درآورد؛ حادثه‌ای که منابع دیپلماتیک و نظامی اروپایی آن را بی‌سابقه و «هشدار اولیه» برای دوران تازه‌ای می‌دانند.

در چنین فضایی، نشست ۱۱ آوریل «ظرفیت تحلیل واحد اطلاعاتی اتحادیه‌ی اروپا» (SIAC) در بروکسل—‌نهادی که معمولاً در حاشیه قرار دارد—‌به صحنه‌ی حضور کم‌سابقه‌ی رؤسای سرویس‌های بزرگ قاره بدل شد. جمع‌بندی غیررسمی حاضران روشن بود: «تا وقتی ممکن است، آمریکایی‌ها باید در کشتی بمانند؛ اما اروپا باید فوراً توان تحلیل مستقل خود را بالا ببرد.» این دو هدف ظاهراً متناقض، از نگاه مقامات اطلاعاتی، مکمل یکدیگرند؛ زیرا اتکای مطلق به واشنگتن، نمی‌تواند تا همیشه ادامه داشته باشد.

پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، اروپایی‌ها هر سیگنال را زیر ذره‌بین می‌برند. گزارش غیرمحرمانه‌ی «ارزیابی سالانه‌ی تهدید ۲۰۲۵» که ۲۵ مارس منتشر شد، برای نخستین‌بار چین، روسیه یا کره‌ی شمالی را در صدر تهدیدات آمریکا قرار نداد؛ بلکه مبارزه با قاچاق مواد مخدر را اولویت شماره‌ی یک معرفی کرد. در نگاه بروکسل، این چرخش نشانه‌ای از انزوا‌گرایی نوین ایالات متحده است. بدتر آن‌که فصل روسیه‌ی گزارش لحن تازه‌ای داشت: با تکرار نظرات کرملین درباره‌ی خطرات ادامه‌ی جنگ اوکراین و احتمال هسته‌ای‌شدن درگیری.

اروپا همچنین نظاره‌گر تغییرات در رأس دستگاه اطلاعاتی آمریکا است. تأیید سناتورها بر سر انتصاب «تولسی گبرد»—‌سیاستمدار بحث‌برانگیزی که به اعتقاد اروپاییان سابقه‌ی هم‌صدایی با روایت‌های مسکو و دیدار با بشار اسد دارد—‌به‌عنوان مدیر اطلاعات ملی، بسیار جنجال برانگیز بوده است. هرچند دیدار او با همتایان اروپایی‌اش فعلاً روابط حساس را سرپا نگه داشته، آینده‌ی جانشین فرمانده‌ی برکنارشده‌ی آژانس امنیت ملی (NSA)، ژنرال تیموتی هاو، به همان اندازه مبهم است؛‌ جایگاهی کلیدی که کنترل سامانه‌های شنود جهانی و عملیات سایبری را در دست دارد. شایعه‌ی تعلیق حملات سایبری تهاجمی آمریکا علیه اهداف روسی در اوکراین—‌هرچند بعداً تکذیب شد—رخنه‌ی دیگری بر این نگرانی‌ها افزود؛ چراکه «عملیات سایبری دکمه‌ی توقف ندارد».

مهم‌ترین دغدغه‌ی اروپا، اصل طلایی «سرویس سوم» است: اطلاعاتی که یک سازمان از شریک خارجی می‌گیرد، تنها با رضایت او قابل‌انتقال به طرف سوم است. در‌حالی‌که واشنگتن می‌کوشد در برخی پرونده‌ها—‌از جمله جنگ اوکراین—‌رویکردی نزدیک‌تر به مسکو اتخاذ کند، اروپایی‌ها از سناریوی کابوس‌وار انتقال داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط سرویس‌هایشان به روسیه وحشت دارند؛ امری که به باور یک مقام امنیتی «اعتبار آمریکایی‌ها را در جهان خرد می‌کند».

تصویب بودجه‌ی فدرال در کنگره می‌تواند امنیت اروپا را از زاویه‌ای دیگر تهدید کند: کاهش نیروهای اطلاعاتی در مناطقی که برای آمریکا «کم‌اولویت» اما برای اروپا حیاتی‌اند—‌از بالتیک و بالکان گرفته تا مولداوی و حتی سوریه‌ی پسا‑داعش. چنین خلأیی، به عقیده‌ی اروپاییان، همسایگان روسیه را بیش از پیش در برابر همسایه‌ی قدرتمند خود آسیب‌پذیر می‌کند.

اگرچه افسران اروپایی از زمان آغاز جنگ اوکراین تلاش کرده‌اند جای پایی در اکوسیستم‌های سایبری—‌انبوهی از پلتفرم‌ها و حسگرهایی که نام‌های دره‌ی سیلیکون بر آن حک شده—‌پیدا کنند، واقعیت این است که برتری فناورانه‌ی ایالات متحده، از ماهواره‌های شناسایی تا هوش مصنوعی تحلیل داده، هنوز بی‌رقیب است. اروپا فعلاً نه بودجه‌ی لازم برای پرتاب ماهواره‌های جدید دارد، نه طرحی همه‌جانبه مثل اتحاد «فایو آیز». آنچه روی میز است، «فشرده‌سازی همکاری‌ها» بین داوطلبانی مثل فرانسه، آلمان، هلند و کشورهای بالتیک است—‌شبکه‌ای خوشه‌ای که شاید بتواند تا حدی کمبود زیرساخت فضایی و محاسباتی را جبران کند.

با وجود ابهامات، مقامات اروپایی اذعان دارند که متخصصان آمریکایی همچنان «روی زمین» و در تمام سطوح همکاری فعال‌اند. پرسش اساسی این است: آیا اروپا می‌تواند به‌سرعت ظرفیت «ارزیابی مستقل» خویش را توسعه دهد، بی‌آن‌که شالوده‌ی اتحاد ناتو ترک بردارد؟ پاسخ روشن نیست؛ اما زمان برای تصمیم‌گیری محدود است. بازی در چند ماه آینده تعیین می‌شود، ماه‌هایی که مشخص خواهد کرد قطع موقت اطلاعات اوکراین یک اخطار گذرا بود یا پیش‌درآمد عصری تازه، عصری که در آن اروپا باید پوشش پدافندی اطلاعاتی‌اش را خود طراحی کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *