وضعیت بحرانی بیخانمانها در فرانسه پس از المپیک ۲۰۲۴
بحران بیخانمانی پس از المپیک پاریس تشدید شده، ظرفیت اسکان اضطراری ناکافی است و سیاستهای دولت ناکارآمد و گاه قهریاند.

یک سال پس از برگزاری بازیهای المپیک و پارالمپیک پاریس، بحران بیخانمانها در منطقهی ایل-دو-فرانس نهتنها حل نشده، بلکه در مواردی تشدید نیز شده است. در گزارشی که اخیراً در لوموند منتشر شده، تجربهی آوا (نام مستعار)، مادری تنها و بدون مدارک قانونی، نماد این وخامت است. وی همراه با نوزادش هجده ماه در یک هتل اضطراری در گوسنویل سکونت داشت، اما در سپتامبر ۲۰۲۴ مجبور به ترک آن شد. باوجود بیماری شدید کودک، تنها اقامتهای کوتاهمدتی از طریق تماس با شمارهی ۱۱۵ (خدمات اضطراری بیخانمانها) برای او فراهم شد. در بهار، او بههمراه چهار مادر دیگر در یک مدرسهی متروکه اسکان داده شد. پس از شکایت قانونی، سرانجام اقامت پایدارتری به او تعلق گرفت.
پل آلوزی، سخنگوی پیشین ائتلاف «روی دیگر مدال» که متشکل از بیش از صد انجمن حمایت اجتماعی بود، میگوید امید داشت المپیک محرکی برای بهبود شرایط بیخانمانها باشد، اما برعکس، «پاکسازی اجتماعی» افزایش یافت و بسیاری از ساکنان کمپها و خانههای متروکه بهطور موقت و محدود اسکان داده شدند.
طبق گزارش دیدهبان اخراجهای مسکن غیررسمی، در بازهی ژوئیهی ۲۰۲۴ تا ژوئن ۲۰۲۵، حدود ۱۳۶ مورد تخلیهی اجباری ثبت شده که بیش از ۹ هزار نفر، ازجمله ۲۸۰۰ کودک را دربرمیگیرد. هرچند این آمار نسبت به سال پیش ۳۳ درصد کاهش یافته، اما بهجز دورهی خاص پیش از المپیک، روند تخلیه از سال ۲۰۲۰ تاکنون در حال افزایش بوده است. این اخراجهای مکرر موجب پراکندگی افراد به مکانهای کوچکتر، پنهانتر و با دسترسی دشوارتر شده است.
تنها در ۲۸٪ از موارد، پناهگاه موقتی پیشنهاد شده و در ۲۹٪ دیگر، اصلاً اطلاعاتی در دست نیست. پلیس و مقامات محلی نیز در برخی موارد حتی بدون حکم قضایی یا دستور رسمی اقدام به تخلیه کمپها کردهاند. در مواردی، ویدئوهایی از برخوردهای خشونتآمیز منتشر شده است، مانند تخلیهی مهاجران در پورت دُ لا شاپل در ژوئیه ۲۰۲۵.
دسترسی به پناهگاه نیز بهشدت محدود است. در سن-سن-دنی، از ۶۵۷ تماس با ۱۱۵ تنها در یک روز، هیچکدام پاسخ مثبت نگرفتند. آمار متقاضیان پاسخنگرفته نسبت به سال پیش ۷.۵ درصد و نسبت به تابستان ۲۰۲۳ دو برابر شده است. در پاریس، میانگین ۵۷۷ تقاضای بیپاسخ روزانه ثبت شده که فقط شامل کسانی است که موفق به تماس با ۱۱۵ شدهاند، نه کسانی که دیگر از تماس ناامید شدهاند.
تنها گروههای خاصی مانند مادران دارای نوزاد زیر ششماهه، سالمندان، افراد دارای معلولیت، زنان باردار یا قربانی خشونت، شانس دریافت پناهگاه از طریق ۱۱۵ را دارند. شهرداری پاریس حدود ۳ هزار زن باردار یا دارای کودک خردسال را اسکان میدهد که نسبت به سال گذشته افزایش داشته، اما پاسخگوی نیازهای گسترده نیست.
با وجود برخی تلاشها، مانند اسکان اضطراری ۱۷۵۰ نفر در مدارس و سالنهای ورزشی قدیمی توسط شهرداری یا ایجاد ۲۰۰ جای اقامت پایدار از سوی دولت برای افراد بیخانمان حاشیهنشین در مناطق المپیک، بحران همچنان ادامه دارد. هزینهی این اقدامات فراتر از وظایف شهرداری پاریس در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱۴ میلیون یورو بوده و امسال احتمالاً به ۲۰ میلیون یورو خواهد رسید.
دشواری در دریافت اقامت قانونی یا تمدید مجوزهای اقامت از دیگر عوامل افزایش بیخانمانی است. تعدادی از وکلا با طرح شکایت توانستهاند شهرداری را به اسکان شایستهی برخی مادران مجبور کنند. اما به گفتهی او، شهرداری نهتنها کمبودهای دولت را جبران نمیکند، بلکه آنها را استمرار میبخشد.
در همین حال، دولت قصد دارد استفاده از هتلها را کاهش داده و مراکز اقامت دائمی را جایگزین کند، که گرچه مطلوبتر است، اما هزینهی بالاتری دارد. طبق برنامهی جدید، هر ۱.۴ شب اقامت هتلی تنها با یک جای اقامت دائمی جایگزین میشود. در شرایط بحرانی فعلی، این تصمیم ممکن است موجب از دست رفتن ظرفیتهایی شود که زندگی هزاران نفر به آنها وابسته است.