نشست بزرگ اقیانوس‌ها در نیس؛ فرانسه به دنبال معاهده‌ای تاریخی برای حفاظت از آب‌های آزاد
نشست نیس با مشارکت ده‌ها کشور، گامی کلیدی برای حفاظت از اقیانوس‌ها و تصویب معاهده‌ی جهانی آب‌های آزاد است.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز یکشنبه با ورود به بندر نیس به‌وسیله‌ی قایق از موناکو، رسماً میزبان سومین کنفرانس سازمان ملل متحد درباره‌ی اقیانوس‌ها (UNOC 3) شد. این کنفرانس از ۱۰ تا ۱۳ ژوئن برگزار می‌شود و حدود پنجاه رئیس دولت و مقام عالی‌رتبه جهانی در آن شرکت می‌کنند. سفر دریایی مکرون، همراه با رئیس‌جمهور برزیل، لولا دا سیلوا، و همتای کاستاریکایی‌اش، رودریگو چاوز روبلس، که در کنار مکرون ریاست مشترک این اجلاس را بر عهده دارد، نمایانگر تأکید فرانسه بر اهمیت حفاظت از اقیانوس‌ها است.
پیش از آغاز رسمی نشست، سه رویداد ویژه در حاشیه‌ی اجلاس برگزار شده است. نخست، همایش اقتصاد و مالیه‌ی آبی در موناکو که رهبران جهانی درباره‌ی سرمایه‌گذاری پایدار در اقیانوس‌ها تبادل نظر کردند. دوم، کنگره‌ی علمی «وان اقیانوس» که با همکاری مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه (CNRS) و موسسه‌ی فرانسوی پژوهش‌های دریایی (Ifremer) برگزار شد و ده توصیه‌ی مهم ارائه داد؛ از جمله ممنوعیت بهره‌برداری معدنی از اعماق دریا و توزیع عادلانه‌ی منابع ژنتیکی دریایی. و سوم، نشست ویژه‌ی شهرهای ساحلی، مناطق بندری و کشورهای جزیره‌ای به ریاست شهردار نیس، کریستیان استروزی، که همزمان با روز جهانی اقیانوس‌ها (۸ ژوئن) برگزار شد.
در روز یکشنبه، مراسمی نمادین با عنوان «شگفتی‌های اقیانوس» با مشارکت حدود ۵۰ قایق پژوهشی و نمادین برگزار می‌شود که طی آن، سران کشورها از دریا به نیس وارد شدند. برای حفظ امنیت این رویداد، یک گنبد ضد پهپاد توسط نیروهای امنیتی فرانسه مستقر شده است.
در شامگاه همان روز، ضیافت شام رسمی به میزبانی امانوئل مکرون در نیس برگزار می‌شود که در آن، گفت‌وگوهای غیررسمی بین سران کشورها آغاز خواهد شد. کاخ الیزه از حضور ۵۶ رهبر کشور و دولت در این نشست خبر داده است. حضور لولا دا سیلوا، که کشورش میزبان کنفرانس اقلیمی آینده (COP30) در نوامبر خواهد بود، نماد نوعی انتقال پرچم از فرانسه به برزیل در مسیر ادامه‌ی تلاش‌های جهانی برای حفاظت از محیط‌زیست است.
از دیدگاه پاریس، این نشست می‌تواند همانند کنفرانس تغییر اقلیم ۲۰۱۵ سازمان ملل متحد (COP21)، نقطه‌ی عطفی برای حفاظت از محیط‌زیست جهانی باشد. کنفرانس پاریس، منجر به توافقی شد که هدف آن محدود کردن گرمایش زمین به کمتر از ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد بود و از آن زمان، به یک مرجع جهانی بدل شده است.
در همین راستا، یکی از مهم‌ترین اهداف فرانسه، پیشبرد فرآیند تصویب معاهده‌ی جهانی برای حفاظت از آب‌های آزاد است. این معاهده، که در ژوئن ۲۰۲۲ پس از ۱۵ سال مذاکره، به اتفاق آرا در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، هنوز اجرایی نشده است. گرچه تاکنون ۱۱۵ کشور آن را امضا نموده (از جمله ایالات متحده)، اما تنها ۳۲ کشور آن را تصویب کرده‌اند؛ حال آنکه برای اجرایی شدن، به تصویب دست‌کم ۶۰ کشور نیاز است. این معاهده ناظر بر حفاظت از بیش از نیمی از سطح زمین و ۶۴٪ از پهنه‌های آبی کره‌ی خاکی است که فعلاً فاقد رژیم حقوقی الزام‌آور هستند و به تعبیری، «مناطق بی‌قانون» محسوب می‌شوند.
با وجود استقبال گسترده‌ی بین‌المللی، برخی چهره‌های کلیدی جهانی از جمله رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در این اجلاس شرکت نکردند؛ در حالی که در کنفرانس تغییر اقلیم ۲۰۱۵ سازمان ملل متحد (COP21) در پاریس، باراک اوباما و ولادیمیر پوتین حضور داشتند. در اجلاس نیس، واشنگتن پاسخی به دعوت فرانسه نداد و روسیه نیز تنها در سطح سفیر نماینده خواهد داشت. با این حال، حضور اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، و معاون رئیس‌جمهور چین، وزنه‌ی سیاسی این رویداد را حفظ کرده است.
اهمیت این نشست در آن است که بار دیگر توجه جهانیان را به یکی از بحران‌های کمتر دیده‌شده – یعنی تخریب گسترده‌ی اقیانوس‌ها، بهره‌کشی بی‌رویه از منابع دریایی و تهدیدات فزاینده‌ی تغییرات اقلیمی بر زیست‌بوم‌های دریایی – جلب کرده است. فرانسه می‌کوشد با بهره‌گیری از اعتبار دیپلماتیک خود، حمایت جهانی را برای اجرایی کردن توافقنامه‌ی حفاظت از آب‌های آزاد جلب کند و از اقیانوس‌ها به عنوان میراث مشترک بشری، پاسداری نماید.
