مکرون و دو راهی به رسمیت شناختن فلسطین
سیاست مکرون در رابطه با فلسطین بین به رسمیت شناختن فلسطین و جلب همراهی کشورهای عربی برای عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی در نوسان است.
امانوئل مکرون در هفته‌های اخیر گام‌هایی حساب‌شده به سوی به رسمیت‌شناختن کشور فلسطین برداشته است. با دیدار از بیمارستان‌های محل درمان مجروحان غزه در شهر العریش مصر و گفت‌وگو با هنرمندان، پزشکان و پژوهشگران فلسطینی در پاریس، رئیس‌جمهور فرانسه تلاش کرده با رنج مردم غزه کمی هم‌دلی نشان دهد و پیام‌های سیاسی صادر کند.
در دیدار اخیر مکرون با فلسطینیان مقیم فرانسه در مؤسسه‌ی جهان عرب، مکرون ضمن تأکید بر حمایت فرانسه از راه‌حل دو دولتی، خاطرنشان کرد که پاریس در پی «به‌ثمر رساندن پروژه‌ی به رسمیت شناختن فلسطین» است. با این حال، او شرط‌هایی نیز برای این تصمیم تعیین کرده؛ از جمله ایجاد «پویایی عربی» برای به رسمت‌شناختن رژیم صهیونیستی. او این شرط را در دیدار پیشین خود با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نیز مطرح کرده و گفته است: «من در ژوئن فلسطین را به رسمیت می‌شناسم، تو هم قدمی به‌سوی به رسمت‌شناختن اسرائیل بردار.»
اما پاسخ ولیعهد سعودی محتاطانه بود: بن سلمان گفت که هنوز آماده‌ی چنین اقدامی نیست، هرچند ممکن است بتواند کشورهایی چون اندونزی را برای این مسیر همراه کند. عربستان سعودی پس از عملیات طوفان‌الاقضی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و نسل‌کشی فلسطینیان به دست صهیونیستها به‌شدت تحت فشار افکار عمومی داخلی قرار دارد و حاضر به گشایش سیاسی نیست. در صدر این انتظارات، تعهد روشن صهیونیستها به تأسیس کشور فلسطین قرار دارد؛ امری که با مخالفت صریح دولت افراط‌گرای بنیامین نتانیاهو و اکثریت کنست روبه‌روست.
در چنین شرایطی، مکرون به‌دنبال سازوکاری می‌گردد که هم رضایت طرف عربی را جلب کند و هم مانعی برای آینده‌ی نفوذ دیپلماتیک پاریس نسازد. یکی از گزینه‌ها، شناسایی فلسطین در ژوئن در چارچوب کنفرانس سازمان ملل است که فرانسه و عربستان سعودی مشترکاً آن را برگزار می‌کنند. اما هنوز مشخص نیست که پاریس این شناسایی را مشروط به پیشرفت در روند عادی‌سازی روابط اعراب با صهیونیستها خواهد کرد یا نه.
در سطح داخلی نیز اجماع سیاسی در فرانسه در این زمینه وجود ندارد. جریان راست‌گرا و حزب اجتماع ملی (RN) به‌شدت با این اقدام مخالف‌اند و آن را به‌نوعی پشت‌کردن به امنیت صهیونیستها تعبیر می‌کنند. با این‌همه، مکرون می‌کوشد ضمن حفظ سنت دیرینه دیپلماسی فرانسه در حمایت از حقوق فلسطینیان، نقش میانجی خود را نیز در منطقه نیز تقویت کند.
از سوی دیگر، یکی از عناصر کلیدی برنامه‌ی فرانسه برای دوران پس از جنگ در غزه، مشارکت در بازسازی این منطقه با همکاری کشورهای عربی است. طرحی که باید با حذف حماس از معادله‌ی قدرت در غزه همراه باشد. در همین راستا، مکرون در پیام‌های اخیر خود تأکید کرده که تنها در صورت خلع سلاح حماس و حذف نقش نظامی آن، می‌توان به تشکیل کشور فلسطین امیدوار بود.
در این چارچوب، طرحی توسط مصر ارائه شده که طبق آن، پنج هزار نیروی مسلح حماس به همراه خانواده‌هایشان از غزه خارج شوند. اما این پیشنهاد تاکنون با مخالفت حماس روبه‌رو بوده و هنوز کشوری مانند قطر یا ترکیه نیز آمادگی پذیرش این افراد را اعلام نکرده است.
برخی تحلیل‌گران نزدیک به ساختار داخلی حماس، از شکاف در رهبری آن سخن می‌گویند؛ شکافی میان چهره‌های عمل‌گراتر چون خالد مشعل در قطر و جناحی که رهبری جنگ پیش‌رو را به‌دست گرفته است. برخی حتی احتمال احیای حزب «حزب خلاص» (حزب الخلاص الوطني الفلسطيني) را مطرح می‌کنند؛ حزبی که در دهه‌ی ۹۰ میلادی با گرایش صرفاً سیاسی از دل جریان اسلام‌گرای فلسطینی بیرون آمد.
در نهایت، سیاست مکرون تلاشی برای پیشبرد هم‌زمان دو مسیر است: به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان واکنش به جنایات جنگی و فاجعه‌ی انسانی غزه و تلاش برای گشودن گره‌های پیچیده‌ی دیپلماتیک منطقه، از جمله ایجاد پویایی عربی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی. اما این سیاست «در عین حال» ممکن است در عمل با محدودیت‌های ساختاری، مخالفت‌های داخلی و تحولات پیش‌بینی‌ناپذیر منطقه‌ای روبه‌رو شود.
