موانع ناپیدای تعطیلات؛ چرا بسیاری از فرانسوی‌ها به سفر نمی‌روند؟
موانع اقتصادی، روانی و اجتماعی مانع سفر بسیاری از فرانسوی‌ها شده و سیاست‌های حمایتی در حال کاهش نگران‌کننده‌ای هستند.
هر سال بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از مردم فرانسه، حتی در ایام مرخصی، به سفر نمی‌روند. در نگاه نخست، مشکل مالی مهم‌ترین دلیل این مسئله است. براساس گزارش مرکز پژوهش و رصد شرایط زندگی در سال ۲۰۲۳، ۴۰٪ از مردم فرانسه دست‌کم چهار شب از خانه‌ی خود دور نشده‌اند و در ابتدای ۲۰۲۴ نیز ۲۱٪ از فرانسوی‌ها اعلام کرده‌اند که توان مالی سفر یک‌هفته‌ای را ندارند. اما موانع دیگری نیز وجود دارد که کمتر دیده می‌شود: موانع روانی، اجتماعی و حتی نمادین.
برای بسیاری، حتی فکر کردن به سفر غیرممکن است. ژان استلیتان، دبیر ملی بنیاد «سکور پوپولر» (Secours Populaire) می‌گوید: «کسانی که تنها دغدغه‌شان پر کردن یخچال است، نمی‌توانند به تعطیلات فکر کنند.» این موضوع به‌ویژه درباره‌ی خانواده‌های تک‌والدینی، دانشجویان، یا کسانی که مشاغل موقت دارند، صدق می‌کند.
فراتر از فقر، احساس گناه و بی‌استحقاقی نیز در میان برخی از اقشار محروم به چشم می‌خورد. طبق گزارش لوموند، ایبتیسِم، زنی ۳۴ ساله از شهر آنژه که شوهرش در صنعت ساختمان کار می‌کند، سفر به الجزایر برای دیدن خانواده‌اش را به دلیل گرانی بلیت‌ها ناممکن می‌داند. او همچنین درگیر مراحل دریافت تابعیت فرانسه و پیگیری مدرک فنی در حوزه‌ی کودک است و می‌گوید: «کسانی برای من کار می‌کنند، نمی‌توانم به سفر بروم!»
احساس شرم از استفاده از کمک‌های اجتماعی یا حضور در مراکز فرهنگی و اجتماعی نیز مانعی دیگر است. بسیاری از افراد از ترس قضاوت دیگران، سراغ برنامه‌هایی نمی‌روند که به‌طور خاص برای اقشار کم‌درآمد طراحی شده است. رومن بوشر، مدیر مرکز اجتماعی در منطقهی نیِوِر می‌گوید: «با اینکه فعالیت‌های ما برای اقشار محروم است، بسیاری از آن‌ها به خاطر غرور یا ترس از برچسب، شرکت نمی‌کنند.»
از سوی دیگر، برخی به‌دلیل نداشتن مهارت در برنامه‌ریزی سفر، خود را ناتوان می‌دانند. برتران رئو، جامعه‌شناس، معتقد است که «سفر رفتن هم آموختنی است. دانستن چگونگی رزرو بلیت، برنامه‌ریزی مسیر، انتخاب مقصد و مدیریت بودجه نیازمند اجتماعی‌شدن خاصی است.» برای همین، برخی سازمان‌ها همچون «سکور پوپولر» با آموزش و همراهی داوطلبانه، گام‌به‌گام به افراد کمک می‌کنند تا بر این موانع غلبه کنند.
مشکلات حمل‌ونقل نیز به‌شدت بر این روند اثرگذار است. نبود گواهینامه‌ی رانندگی یا ترس از استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی از جمله موانع جدی است. به‌همین دلیل برخی مراکز سعی دارند کودکان را از سنین پایین با وسایل عمومی آشنا کنند تا این مانع در بزرگسالی برطرف شود.
در واقع، سفر رفتن تنها به‌معنای تفریح نیست. تعطیلات می‌تواند بر سلامت روان، روابط خانوادگی و حس تعلق اجتماعی تأثیر مثبت بگذارد. خاطرات مشترک، مهارت‌های سازماندهی، استقلال شخصی و حتی شکل‌گیری هویت جمعی در محله‌ها از مزایای سفر، حتی سفرهای یک‌روزه، هستند.
با این حال، کاهش بودجه‌های دولتی در حوزه‌های مرتبط با جوانان، ورزش و زندگی جمعی، آینده‌ی این برنامه‌ها را تهدید می‌کند. در حالی که دولت فرانسه در سال ۲۰۲۰ مبلغ ۵۰ میلیون یورو برای برنامه‌های «محله‌های تابستانی» اختصاص داده بود، این مبلغ در سال ۲۰۲۵ به نصف کاهش یافته است. همچنین در حالی‌که چک‌های «پاس کولو» (Pass Colo) تا ۳۵۰ یورو برای کودکان ۱۱ ساله اختصاص داده می‌شود، میزان اثرگذاری آن به دلیل هزینه‌های بالای باقی‌مانده محدود است.
از سوی دیگر، برخی پیشنهادات سیاسی نیز نگرانی‌ها را افزایش داده است، از جمله پیشنهاد جنجالی فروش هفته‌ی پنجم مرخصی باحقوق که در دوره‌ی میتران به‌عنوان یک دستاورد اجتماعی تصویب شده بود. برتران رئو یادآوری می‌کند که در گذشته دولت نقش فعالی در تضمین تعطیلات برای همه‌ی مردم ایفا می‌کرد، چه از طریق توسعه‌ی زیرساخت‌های گردشگری و چه حمایت از انجمن‌های اجتماعی. اما این نقش به‌تدریج کمرنگ شده و امروز بیشتر از منظر اقتصادی به تعطیلات نگریسته می‌شود.
با توجه به شرایط کنونی اقتصادی، تورم حمل‌ونقل و کاهش کمک‌های دولتی، خطر آن وجود دارد که تعطیلات به امتیازی اختصاصی برای اقشار مرفه بدل شود و بسیاری از خانواده‌ها همچنان پشت درهای بسته بمانند. بازآفرینی حس تعلق، عزت‌نفس و دسترسی عمومی به تعطیلات، نه تنها یک سیاست اجتماعی بلکه ضرورتی برای بازسازی پیوندهای جمعی در جامعه‌ی امروز فرانسه است.
