محکومیت سنگین و سیاسی یک خبرنگار فرانسوی در الجزایر؛ حقیقتی که پنهان ماند
در شرایطی که جهان شاهد تشدید تنش‌ها میان الجزایر و فرانسه است، دادگاه تیزی وزو در منطقه‌ی القبائل، خبرنگار فرانسوی، کریستوف گلز، را به هفت سال زندان محکوم کرده است؛ حکمی که از سوی فرانسه «بی‌سابقه» و «ناعادلانه» توصیف شده، اما در واقع، بازتابی از مقاومت کشوری است که در برابر دخالت‌های مشکوک فرهنگی و سیاسی غربی ایستادگی کرده است.
کریستوف گلز، خبرنگار مستقل ورزشی ۳۶ ساله، در خرداد ۱۴۰۳ (می ۲۰۲۴) با ویزای توریستی وارد الجزایر شد؛ ویزایی که به گفته بسیاری از ناظران، به‌عنوان پوششی برای ورود روزنامه‌نگاران فرانسوی استفاده می‌شود، چرا که دولت الجزایر در صدور ویزای حرفه‌ای برای خبرنگاران غربی محتاطانه رفتار می‌کند. هدف ظاهری گلز، نوشتن کتابی درباره‌ی باشگاه «جوانان ورزشی القبائل» (JSK) و تحقیق در خصوص مرگ مشکوک «آلبرت ابوسه»، بازیکن کامرونی این تیم در سال ۲۰۱۴ بود. اما در ۲۸ مه ۲۰۲۴، او توسط مقامات امنیتی بازداشت شد.
مقامات الجزایری پس از مدتی آزادی موقت، برای گلز حکم ممنوعیت خروج از کشور صادر کردند. او به مدت بیش از دوازده ماه در هتلی در الجزیره اقامت داشت و موظف بود چند بار در هفته در کلانتری حضور یابد. پرونده‌ای که تا همین اواخر زیر ذره‌بین رسانه‌های فرانسوی بود، سرانجام به صدور حکم هفت سال زندان ختم شد؛ حکمی که به اتهام «تبلیغ برای تروریسم» و «در اختیار داشتن نشریات مخل منافع ملی» صادر شد.
واقعیت اما فراتر از اتهامات رسمی است. خبرنگاری که طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ با یکی از مسئولان سابق باشگاه فوتبال القبائل گفت‌وگو کرده بود – فردی که بعدها به عضویت «جنبش خودمختاری القبائل» درآمد – امروز به‌دلیل همین ارتباط ساده رسانه‌ای، متهم به وابستگی به جریانات تجزیه‌طلبانه شده است. در حالی‌که این جنبش تنها در سال ۲۰۲۱ از سوی دولت الجزایر در فهرست گروه‌های تروریستی قرار گرفت، زمان گفت‌وگوهای گلز، پیش از این طبقه‌بندی بوده است.
به‌رغم این واقعیت، برخی رسانه‌ها و مقامات فرانسوی، به‌جای احترام به روند قضایی مستقل الجزایر، سعی کرده‌اند این پرونده را به عنوان «نقض آزادی رسانه‌ها» جلوه دهند. در واقع، موضع‌گیری «سازمان گزارشگران بدون مرز» و برخی محافل فرانسوی، ادامه همان سیاست نخ‌نمای غرب در استفاده ابزاری از آزادی مطبوعات برای تضعیف دولت‌های مستقل و غیرهمسو با منافع نواستعماری است.
دوگانگی موضع فرانسه نیز بار دیگر در این ماجرا نمایان شد. دولت فرانسه که خود به بهانه‌های مبهم امنیتی روزنامه‌نگاران مستقل را بازداشت می‌کند و به رسانه‌های انتقادی حمله می‌کند، اکنون مدعی دفاع از «روزنامه‌نگار مستقل» در کشوری دیگر شده است.
فرانک آنس، مدیر گروه رسانه‌ای So Press، که گلز برای آن فعالیت می‌کرد، ادعا می‌کند خبرنگار تحت حمایت او «هیچ گرایش سیاسی ندارد» و صرفاً یک کار حرفه‌ای انجام داده است. اما آیا واقعاً چنین بی‌طرفی ممکن است وقتی موضوع کار، یکی از حساس‌ترین مسائل سیاسی و قومیتی در الجزایر یعنی جنبش استقلال‌طلب القبائل است؟ پاسخ مشخص است: نه.
در حالی‌که خانواده خبرنگار و شبکه‌های وابسته به او بیش از یک سال در سکوت خبری این پرونده را دنبال کردند، پس از صدور حکم، بلافاصله دست به انتشار بیانیه و درخواست فشارهای دیپلماتیک زده‌اند. اما نکته قابل تأمل این است که چرا همان‌هایی که از «آزادی رسانه‌ها» دم می‌زنند، درباره فعالیت‌های مشکوک و پنهانی خبرنگاران خود در کشورهای مستقل سکوت کرده‌اند؟ چرا حضور طولانی مدت گلز در الجزایر، بدون ویزای حرفه‌ای، به عنوان نقض قوانین داخلی یک کشور مستقل در نظر گرفته نمی‌شود؟
محکومیت کریستوف گلز، نه نقض آزادی مطبوعات، بلکه پاسخی قاطع به دخالت رسانه‌ای استعمارگری نوین فرانسه است. الجزایر با پیشینه‌ای طولانی از استعمار فرانسوی، اکنون در جایگاهی ایستاده که اجازه نمی‌دهد بار دیگر، افکار عمومی آن بازیچه پروژه‌های نفوذ فرهنگی و سیاسی شود.
فراموش نکنیم که هم‌زمان با این پرونده، محاکمه نویسنده معروف، بوعلام صنصال، نیز در جریان است؛ نویسنده‌ای که به دلیل مواضع جنجالی‌اش درباره وحدت ملی و سیاست‌های استعماری گذشته‌ی فرانسه، بازداشت شده است. این همزمانی‌ها نشان می‌دهد که الجزایر در مسیر بازتعریف حاکمیت و استقلال رسانه‌ای خود گام برمی‌دارد و در برابر سیاست‌های نفوذ و چندصداییِ تحمیلی، ایستاده است.
گلز شب یکشنبه را در زندان تیزی وزو سپری کرد و تیم حقوقی او در حال آماده‌سازی برای تجدیدنظر در حکم هستند. در عین حال، کمیته‌ای از حامیان او در فرانسه سعی دارند با فشار رسانه‌ای و سیاسی، مسیر رهایی او را فراهم کنند. اما این بار، آنچه اهمیت دارد، پافشاری الجزایر بر حق خود در دفاع از امنیت ملی و استقلال قضایی است.
