مارین توندلیه میان دو قطب چپ فرانسه؛ سیاست بقا یا وحدت؟

در روز دوشنبه ۶ اکتبر، مارین توندلیه، دبیرکل حزب سبزهای فرانسه، در واکنش به پیشنهاد ژان‌-لوک ملانشون برای ایجاد نشستی مشترک میان نیروهای چپ گفت «نه». او تأکید کرد که برگزاری نشستی در همان زمان، انگار هیچ بحرانی رخ نداده است، امکان‌پذیر نیست. این موضع‌گیری نشانگر تنشِ قدیمی میان سبزها و حزب «فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر» (LFI) است؛ طی ماه‌ها، ملانشون و برخی از هم‌پیمانانش بارها به توندلیه و سبزها حمله‌ کرده‌اند و انتقاداتی تند به مواضعشان داشته‌اند.

با این حال، با کناره‌گیری غیرمنتظره‌ی نخست‌وزیر لکورنو، فضای سیاسی در فرانسه پیچیده‌تر شده است. توندلیه که پیش از این بر «پروسه‌ی بانیو» – یعنی اتحادی میان چپ نو ولی بدون مشارکت کامل فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر – تأکید می‌کرد، اکنون درهای خود را به سمت فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر باز کرده است. او با هم‌پیمانانی چون «لاپره» و «ژنراسیون.اس» و با حمایت لوسی کاسته، نامزد پیشین جبهه‌ نوین مردمی (NFP)، به تعامل با فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر تمایل نشان داده است. حتی اگر این امر به بهای لغو مشارکت کامل با حزب سوسیالیست یا حزب کمونیست باشد.

در حزب سوسیالیست برخی جریان‌ها این را خروج سبزها از پروژه‌ی بانیو تعبیر کرده‌اند. اما توندلیه و نزدیکانش تأکید دارند که هدف اصلی آنها «اتحاد چپ» است؛ نه انتخاب میان حزب سوسیالیست یا فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر، بلکه تلاش برای نزدیک‌تر کردن هر دو. از نظر آنها، بخشی از رأی‌دهندگان فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر به رهبری حزب کمتر اهمیت می‌دهند و اگر چارچوبی مشترک ارائه شود، تمایل به وحدت خواهند داشت.

دولت‌های موقت و مذاکرات پشت پرده نشان می‌دهند که سبزها سعی دارند دوگانگی راهبردی را حفظ کنند: هم مشارکت با فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر در مواقع ضروری و هم حفظ امکان همکاری با سوسیالیست‌ها و کمونیست‌ها. روز سه‌شنبه ۷ اکتبر شاهد انتشار دو بیانیه‌ی متفاوت از سوی حزب سبز بود: یکی با فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر و دیگری با حزب سوسیالیست و کمونیست. در بیانیه‌ی اول، آن‌ها انتقاد کردند از «سرسختی رئیس‌جمهور» و احتمال انحلال مجدد مجلس را مطرح کردند. در بیانیه‌ی دوم، از آمادگی برای «هم‌زیستی» و پیشنهاد تشکیل دولتی سبز و چپ حمایت کردند.

برای حزب سبز، اتحاد دیگر صرفاً شعاری انتخاباتی نیست، بلکه مسأله‌ی بقا است. طی انتخابات پارلمانی زودهنگام ۲۰۲۴، سبزها به شدت از ابعاد اتحاد چپ بهره بردند؛ نمایندگان سبز در بسیاری حوزه‌ها مدیون تأثیر مشارکت با لیست مشترک شدند. از نظر تحلیل‌گران، اگر سبزها نتوانند در انتخابات آینده با جناح‌های چپ ائتلاف کنند، خطر ابقای مستقل آن‌ها و از دست رفتن کرسی‌ها زیاد است.

از دید سیاسی، استراتژی توندلیه پرریسک است: نه طرفی را به طور کامل طرد کند و نه از مواضع اصلی‌اش کوتاه بیاید. اگر انحلال مجلس رخ دهد، شکاف میان جناح‌های چپ ممکن است به ضرر سبزها تمام شود. برخی نمایندگان سبز، به ویژه در مناطق حساس سیاسی، نگران هستند که بدون لیست مشترک، هم از سمت فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر و هم از سمت سوسیالیست‌ها مورد تهدید قرار گیرند. به همین دلیل، خط اتحاد کلید اصلی مقاومت سیاسی آن‌هاست.

در نهایت، اکنون توندلیه بین قدرت چانه‌زنی با فرانسه‌ی‌ تسلیم‌ناپذیر و حفظ رابطه با سوسیالیست‌ها در نوسان است. او ترجیح می‌دهد «دو سرِ طناب» دست ندهد؛ در عین حال، می‌کوشد حتی با کسانی که در گذشته نسبت به او تند بودند، اشتراک منافع بیابد. آیا این استراتژی می‌تواند سبزها را به مرکز قدرت در چپ فرانسه تبدیل کند یا به منازعات درون‌گروهی خواهد انجامید؟ آینده‌ی سیاسی این حزب—و بخش چپ فرانسه—بسیار به تصمیمات تاکتیکی اکنون وابسته است.