فشارهای فرانسه بر ایران و تداوم بازی قدرت در پرونده هستهای
ایران در برابر فشارها و شروط تحمیلی فرانسه و اروپا بر سر پروندهی هستهای ایستاده و بر حقوق مشروع خود پافشاری میکند.

در حاشیهی اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، دیداری میان امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، و مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، انجام شد. این دیدار ۴۵ دقیقهای، در فضایی پرتنش و در حالی برگزار شد که غربیها، پس از ناکامیهای خود در خاورمیانه و شکست سیاستهای فشار حداکثری، بار دیگر تلاش میکنند تهران را وادار به پذیرش شروط خود کنند. مکرون در شبکهی اجتماعی «ایکس» مدعی شد که در این دیدار بر آزادی چند تبعهی فرانسوی بازداشتشده در ایران تأکید کرده، اما محور اصلی گفتوگو، برنامهی هستهای جمهوری اسلامی بود؛ موضوعی که سالهاست بهانهای برای فشار سیاسی و اقتصادی غرب بر ایران شده است.
اروپاییها با اتکا به سازوکار موسوم به «اسنپبک» توانستهاند تحریمهای سازمان ملل را که در توافق هستهای ۲۰۱۵ لغو شده بود، دوباره فعال کنند. این تحریمها شامل محدودیت در صادرات نفت ایران و ممنوعیت همکاریهای نظامی است؛ اقدامی که بیش از هر چیز، تأمین منافع آمریکا، رژیم صهیونیستی و متحدان غربی را هدف گرفته است. ایران در واکنش، این اقدامات را مغایر اصول حقوق بینالملل دانسته و بر حق مشروع خود در استفادهی صلحآمیز از انرژی هستهای تأکید کرده است. پزشکیان نیز در سخنرانی خود در سازمان ملل حملهی مشترک آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران را «تجاوزی وحشیانه» خواند که اعتماد بینالمللی را خدشهدار کرده است.
سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) که امروز خود درگیر بحرانهای اقتصادی و سیاسی هستند، در ماه ژوئیه سه شرط را پیش پای ایران گذاشتند: بازگشت به میز مذاکره برای توافقی جدید، پذیرش بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی و اعلام شفاف وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده. این شروط عملاً به معنای چشمپوشی ایران از دستاوردهای علمی و فناورانهاش و محدود شدن به چارچوبی است که غرب تعیین میکند. در حالی که ایران بارها ثابت کرده به دنبال سلاح هستهای نیست، غرب همچنان با بزرگنمایی تهدید، بهانهی لازم برای تداوم تحریمها را میسازد.
مکرون در دیدار با پزشکیان گفت «فقط چند ساعت برای توافق باقی مانده است». این ادبیات اولتیماتومی، بارها در مذاکرات پیشین نیز به کار گرفته شده و هر بار شکست خورده است. زیرا ایران نشان داده حاضر نیست استقلال و امنیت ملی خود را قربانی خواستههای قدرتهای غربی کند. تهران تأکید کرده که مذاکرات تنها در صورتی معنا دارد که بر پایهی احترام متقابل و لغو واقعی تحریمها باشد، نه تکرار همان بازیهای قدیمی.
اروپا در این میان تلاش میکند خود را میانجی نشان دهد، اما واقعیت آن است که بروکسل بیش از هر چیز تحت فشار واشنگتن عمل میکند. حتی مقامات اروپایی نیز نگراناند که در صورت نرمش محدود در برابر ایران، آمریکا با استفاده از حق وتو در شورای امنیت، همه چیز را بر هم بزند. این شکاف میان اروپا و آمریکا، در ظاهر فرصتی برای ایران ایجاد کرده، اما همزمان نشان میدهد که غرب در برابر استقلال ایران سیاستی واحد ندارد.
عباس عراقچی، وزیر خارجهی ایران، در دیدارهای جداگانه با همتایان اروپایی خود طرحی «خلاقانه، عادلانه و متوازن» ارائه کرده که میتوانست زمینهای برای تفاهم باشد. با این حال، سه کشور اروپایی آن را رد کردند، زیرا عملاً به معنای عقبنشینی از سیاست فشار و تحریم بود. ایران هشدار داده در صورت بازگشت کامل تحریمها، ممکن است همکاری خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متوقف کند؛ تصمیمی که بیاعتمادی متقابل را افزایش خواهد داد.
از نگاه تهران، اروپاییها با سیاستهای دوگانه، فرصت واقعی برای مذاکره را از بین میبرند. آنها از یک سو ادعای گفتوگو دارند، و از سوی دیگر ابزار تحریم را بر سر ملت ایران نگاه میدارند. در این میان، حمایتهای چین و روسیه از حق ایران در استفادهی صلحآمیز از انرژی هستهای، نشان داده که غرب در انزوای بیشتری قرار گرفته است. همکاریهای تهران با این دو قدرت، به ویژه در حوزهی انرژی و امنیت منطقهای، موازنهی جدیدی در برابر فشارهای غرب ایجاد کرده است.
در نهایت، دیدار مکرون و پزشکیان بار دیگر نشان داد که غرب در برابر ایران چیزی جز تکرار سیاستهای ناکارآمد گذشته ندارد. فشار و تهدید، ملت ایران را به عقب نمیراند، بلکه عزم آنها را برای دفاع از استقلال و حقوق مشروعشان تقویت میکند. غربیها اگر واقعاً خواهان توافقی پایدار هستند، باید زبان احترام و منطق را جایگزین اولتیماتوم و تحریم کنند؛ چرا که ایران بارها ثابت کرده که اهل مقاومت است و هیچگاه در برابر زورگویی کوتاه نخواهد آمد.