فرانسه در مسیر استقلال دفاعی؛ مکرون: «جهان باید از ما بترسد»
مکرون با هشدار درباره‌ی تهدیدات جهانی، افزایش بودجه‌ی نظامی فرانسه را برای استقلال دفاعی و بازتعریف نقش بین‌المللی اعلام کرد.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در آستانه‌ی روز ملی این کشور، تصویری تیره از جهان کنونی ترسیم کرد و از افزایش چشمگیر بودجه‌ی نظامی خبر داد. او در سخنرانی سالانه‌ی خود خطاب به نیروهای مسلح، اعلام کرد که آزادی فرانسه بیش از هر زمان دیگری در خطر است و دیگر نمی‌توان بر قواعد پیشین نظم جهانی تکیه کرد: «قانون قوی‌ترین‌ها جایگزین قواعد بین‌المللی شده است.»
مکرون که از سال‌ها پیش از ضرورت «خوداتکایی استراتژیک» اروپا سخن گفته، این بار با صراحت بیشتری هشدار داد: «ما اروپایی‌ها باید امنیت خود را خودمان تضمین کنیم… در جهانی چنین بی‌قاعده، باید ترس ایجاد کرد و برای آن، باید قدرتمند بود.»
در سخنان مکرون، نشانه‌ای آشکار از کاهش اعتماد به ایالات متحده به‌ویژه در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ مشاهده می‌شود. او از «خروج تدریجی آمریکا» از تعهدات جهانی به‌عنوان دلیلی کلیدی برای تجهیز اروپا به ابزارهای دفاعی مستقل یاد کرد. این گسست راهبردی، تمایل فرانسه را برای نقش‌آفرینی نظامی مستقل و پیش‌برندگی دیپلماسی قاطع‌تر افزایش داده است.
بر اساس اعلام رئیس‌جمهور فرانسه، بودجه‌ی دفاعی این کشور تا سال ۲۰۲۷ به حدود ۷۴.۸ میلیارد دلار خواهد رسید؛ رقمی که نسبت به سال ۲۰۱۷ تقریباً دو برابر شده است. تنها طی دو سال آینده، بودجه‌ی دفاعی ۶.۵ میلیارد یورو افزایش می‌یابد. با این حال، این رقم همچنان تنها ۲ درصد تولید ناخالص داخلی فرانسه را شامل می‌شود؛ رقمی که هنوز با هدف ۵ درصدی تعیین‌شده در اجلاس اخیر ناتو برای سال ۲۰۳۵ فاصله دارد.
افزایش بودجه‌ی نظامی در حالی صورت می‌گیرد که تهدیدات بین‌المللی ابعاد تازه‌ای یافته است. به‌گفته ژنرال تیری بورکار، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح فرانسه، این کشور اکنون از نگاه روسیه، به اصلی‌ترین رقیب خود در اروپا تبدیل شده است. مکرون نیز با اشاره به «بازگشت امر غیرقابل تصور» از جمله بمباران ایران، جنگ‌های تجاری، تهدیدات هسته‌ای و جنگ‌های تازه پدیدآمده از جمله در اوکراین، فضای بین‌المللی را خطرناک‌تر از هر زمان دیگری توصیف کرد.
فرانسه تنها قدرت هسته‌ای در اتحادیه‌ی اروپاست و به لحاظ نظامی، تنها بریتانیا در غرب اروپا توانایی مشابهی دارد. این ویژگی فرانسه را در جایگاهی منحصربه‌فرد برای رهبری نظامی در اتحادیه‌ی اروپا قرار می‌دهد.
با وجود اراده‌ی قوی مکرون برای تقویت بنیه‌ی نظامی، او در داخل با پارلمانی بن‌بست‌زده روبه‌روست که می‌تواند افزایش بودجه‌ی دفاعی را به چالش بکشد. از سوی دیگر، ابتکارات بین‌المللی مکرون نیز با ناکامی‌هایی روبه‌رو بوده است. در اوکراین، نقش فرانسه در حمایت از زلنسکی با موانعی همراه شده و در خاورمیانه نیز، تلاش‌های او برای برگزاری کنفرانسی مشترک با عربستان و به رسمیت شناختن دولت فلسطین، به‌دلیل تحولات اخیر از جمله بمباران ایران، متوقف شده است.
تنش‌های شخصی میان مکرون و ترامپ نیز تشدید شده است. ترامپ اخیراً تهدید کرده در صورت عدم توافق تجاری تا اول اوت، تعرفه‌ای ۳۰ درصدی بر کالاهای اروپایی وضع خواهد کرد. این موضع‌گیری‌ها از سوی مکرون با محکومیت شدید روبه‌رو شده و او همچنان از پاسخ مستقیم به لفاظی‌های ترامپ خودداری کرده است.
مکرون با تکیه بر شعارهای انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه، که آزادی و استقلال ملت‌ها را طلب می‌کرد، خواستار آغاز فصلی تازه در سیاست دفاعی این کشور شد: «بیایید به آرمان‌های ملت انقلاب وفادار بمانیم؛ ملتی که خواهان عظمت بود و آزادی همگانی را طلب می‌کرد.»
به‌نظر می‌رسد رئیس‌جمهور فرانسه با تأکید بر خوداتکایی، نه تنها قصد بازتعریف جایگاه کشورش در ساختار قدرت جهانی را دارد، بلکه اروپا را نیز به تجدیدنظر در وابستگی سنتی‌اش به ایالات متحده فرا می‌خواند. به‌گفته‌ی وزیر دفاع فرانسه، این استقلال صرفاً به سرمایه‌گذاری مالی محدود نمی‌شود، بلکه به تلاش ذهنی، اخلاقی و صنعتی نیاز دارد.
اگرچه مسیر پیش‌رو دشوار و پرهزینه است، اما برای فرانسه، ورود به «عصر پساآمریکایی» ضرورتی استراتژیک به‌نظر می‌رسد؛ ضرورتی برای بقا، اقتدار، و نقش‌آفرینی مستقل در جهانی بی‌ثبات.
