عقب‌نشینی فرانسوا بایرو در برابر بحران مناطق محروم پزشکی: امید به همبستگی، نه اجبار
طرح بایرو برای مقابله با کمبود پزشک بر همبستگی پزشکان استوار است اما با تردیدها و مخالفت‌های جدی مواجه شده.
فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه، در تلاش برای پاسخ به انتقادها مبنی بر بی‌تحرکی دولتش، موضوع مقابله با معضل «کمبود پزشک» را در دستور کار قرار داده است؛ مناطقی که ۸۷ درصد از خاک فرانسه را شامل می‌شود. او در اول آوریل، در سخنرانی خود در شورای اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی، از لزوم تنظیم توزیع پزشکان در سراسر کشور سخن گفت و اعلام کرد که ممکن است آزادی استقرار پزشکان محدود شود تا دسترسی برابر به خدمات درمانی تضمین گردد.
این اظهارات واکنش تند جامعه پزشکی فرانسه را برانگیخت. در نهایت، بایرو راهکار ملایم‌تری را برگزید: پزشکان همچنان آزاد خواهند بود که محل فعالیت خود را انتخاب کنند، اما یک «مأموریت همبستگی منطقه‌ای» جدید به اجرا درمی‌آید. طبق این طرح، از سال ۲۰۲۵، تمامی پزشکان مستقر در مناطق پرجمعیت باید هر ماه دو نوبت مشاوره در نزدیک‌ترین مناطق محروم ارائه دهند.
بایرو روز جمعه در جریان سفر خود به کانتال، همراه با چندین وزیر، این سیاست را رسماً معرفی کرد. او تأکید کرد: «دیگر وقتی برای انتظار نداریم.» به گفته او، این طرح بخشی از «پیمان مقابله با کمبود پزشک» است و باید در کوتاه‌ترین زمان به نتایج ملموس برسد. بایرو هشدار داد که اگر این سیاست ناکام بماند، ناچار به اتخاذ رویکردهای رادیکال‌تر خواهیم بود.
نقشه‌ای دقیق از مناطق بحرانی تا پایان ماه مه توسط آژانس‌های سلامت منطقه‌ای تهیه خواهد شد تا اولویت‌های استقرار تیم‌های پزشکی مشخص شود. پزشکانی که در این مأموریت شرکت کنند، از مشوق‌های مالی بهره‌مند خواهند شد، در حالی که برای متخلفان، مجازات‌هایی پیش‌بینی شده است. بایرو تخمین می‌زند که با اجرای کامل این طرح، ۳۰ میلیون مشاوره‌ی پزشکی سالانه به مناطق محروم افزوده شود.
او این ابتکار را «راهکاری قدرتمند و نوآورانه» توصیف می‌کند که می‌تواند در دوره‌ای که تعداد کادر درمان در حال افزایش است و سایر اصلاحات هنوز به بار ننشسته است، فاصله‌ی موجود را پر کند. در کنار این طرح، سیاست‌های دیگری همچون لغو محدودیت پذیرش دانشجویان پزشکی، افزایش تعداد دستیاران پزشکی و گسترش فعالیت کلینیک‌های سیار ادامه خواهد داشت.
به‌علاوه، برنامه‌های جدیدی نیز در حال شکل‌گیری است: واگذاری مسئولیت‌های بیشتر به داروسازان و فراهم کردن دسترسی برابر به تحصیلات علوم پزشکی در سراسر کشور. مجموع این اقدامات، بنا بر اعلام بایرو، باید سالانه ۸۰ میلیون نوبت مشاوره‌ی اضافی در مناطق بحران‌زده فراهم کند، که از این تعداد، ۱۵ میلیون مشاوره توسط کارورزان پزشکی (دانشجویان سال چهارم پزشکی عمومی) انجام خواهد شد.
با وجود مذاکراتی که پیش از اعلام این طرح انجام شده بود، جامعه‌ی پزشکی همچنان نگران و ناراضی است. اوایل آوریل، مجلس ملی فرانسه در اقدامی نمادین، نخستین ماده از طرح قانون‌گذاری فراملیتی برای مقابله با کمبود پزشک را تصویب کرد؛ ماده‌ای که برخلاف خواست دولت، استقرار پزشکان در مناطق پرجمعیت را منوط به جایگزینی یک پزشک مستعفی می‌کند. این اقدام با واکنش تند اتحادیه‌های پزشکی همراه شد و آنان اعلام کردند که در هفته‌ی آخر آوریل به اعتصاب خواهند پرداخت. در این شرایط، طرح بایرو نیز با استقبال مواجه نشد. ژروم مارتی نیز، رئیس اتحادیه‌ی پزشکان آزاد، این سیاست را «بی‌نتیجه» خوانده است.
از سوی دیگر، بعضی از پزشکان معتقدند که این سیاست باعث انتقال مشکل از یک منطقه به منطقه‌ای دیگر می‌شود. همچنین انجمن پرستاران معترض اعلام کرده که بار دیگر نقش حیاتی پرستاران نادیده گرفته شده و تمرکز صرف بر پزشکان است، بدون ارائه‌ی تدابیر حمایتی جدی برای پرستاران. با این اوصاف، پیمان همبستگی مورد نظر بایرو هنوز راهی طولانی تا پذیرش عمومی پیش رو دارد و موفقیت آن به شدت به همکاری فعال پزشکان و دیگر کادر درمان وابسته خواهد بود.
