شکست ترامپ در متقاعد کردن پوتین برای آتش‌بس در اوکراین
نشست آلاسکا میان ترامپ و پوتین بدون نتیجه پایان یافت؛ اوکراین و اروپا از فشار امتیازدهی رها شدند اما جنگ همچنان ادامه دارد.
نشست پر سر و صدای دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین که روز جمعه ۱۵ اوت در شهر انکوریج ایالت آلاسکا برگزار شد، با هدف دستیابی به یک آتش‌بس فوری در جنگ اوکراین و زمینه‌سازی برای دیدار سه‌جانبه میان رهبران آمریکا، روسیه و اوکراین ترتیب داده شده بود. اما این دیدار که با شعار «در جست‌وجوی صلح» آغاز شد، در عمل به شکست آشکاری برای رئیس‌جمهور آمریکا تبدیل شد و نه تنها دستاوردی مشخص به همراه نداشت، بلکه بر ابهام‌ها و نگرانی‌های موجود نیز افزود.
پیش از نشست، ترامپ بارها تأکید کرده بود که تنها هدف او توقف سریع کشتار در اوکراین است. او حتی گفته بود: «من اینجا هستم تا جلوی این خونریزی را بگیرم. اگر امروز به نتیجه نرسیم، رضایت نخواهم داشت.» با این حال، پس از ساعت‌ها مذاکره، هیچ توافقی اعلام نشد. تنها یک کنفرانس مطبوعاتی کوتاه و کنترل‌شده برگزار شد؛ پوتین در سخنانی هفت دقیقه‌ای از «دوستی روسیه و آمریکا» گفت و ترامپ در پنج دقیقه صحبت‌های مبهمی ارائه داد که نشان از ناکامی او در رسیدن به هدف اصلی داشت.
ترامپ در نهایت پذیرفت که «پیشرفت‌هایی حاصل شده اما برخی مسائل مهم همچنان حل نشده‌اند» و تأکید کرد که موضوع باید با هماهنگی ناتو، رهبران اروپایی و ولودیمیر زلنسکی پیگیری شود. این سخنان به نوعی اعتراف به شکست تلاش‌های او برای حل‌وفصل یک‌جانبه‌ی بحران بود.
برای بسیاری از ناظران، این شکست یک خبر خوب به شمار می‌رفت: دست‌کم اوکراین و اروپا مجبور نشدند زیر فشار آمریکا امتیازات ارضی یا سیاسی خطرناکی به مسکو بدهند. اما واقعیت این است که پوتین توانست از این فرصت برای نمایش قدرت خود در خاک آمریکا و شکستن انزوای سیاسی‌اش بهره ببرد.
رئیس‌جمهور روسیه در سخنانش بارها به «پیوندهای تاریخی» میان دو کشور اشاره کرد و یادآور شد که آلاسکا در جنگ جهانی دوم به عنوان گذرگاهی برای انتقال تجهیزات نظامی به شوروی عمل می‌کرد. او همچنین تأکید کرد که «اوکراین برای ما یک ملت برادر است» و وعده داد که به دنبال تضمین امنیت این کشور خواهد بود، اما در عین حال غرب و کی‌یف را به «تحریکات خطرناک» متهم کرد.
یکی از صحنه‌های نمادین این نشست، لحظه‌ی ورود رهبران بود: هر دو هواپیمای ریاست‌جمهوری در پایگاه نظامی آلاسکا بر زمین نشستند، در حالی که سکوت سنگینی فضا را پر کرده بود. ترامپ کمی عصبی به نظر می‌رسید و حتی در اقدامی عجیب هنگام ورود پوتین برای او کف زد. سپس دو رهبر در میان نمایش قدرت نظامی آمریکا ـ شامل پرواز بمب‌افکن‌های B-2 و جنگنده‌های F-22 ـ راهی گفت‌وگوی خصوصی شدند.
این گفت‌وگو ابتدا به صورت دو نفره و بدون مترجم یا مشاور آغاز شد، اما سپس به جمع شش نفره‌ای با حضور وزیر خارجه آمریکا، مارکو روبیو، و همتای روسی‌اش، سرگئی لاوروف، گسترش یافت. لاوروف با پوشیدن تی‌شرتی با نماد «شوروی» تلاش کرد پیام سیاسی آشکاری به جهان منتقل کند.
با وجود امیدهای اولیه، این دیدار برای مسکو نیز دستاورد اقتصادی نداشت. بخش مربوط به همکاری‌های تجاری و امکان کاهش تحریم‌ها که برای کرملین اهمیت ویژه‌ای داشت، لغو شد. همین امر ناامیدی هیأت روسی را در پی داشت، هرچند پوتین تلاش کرد آن را در اظهارات عمومی پنهان کند.
پس از پایان نشست، پوتین به مزار خلبانان شوروی در آلاسکا رفت و سپس راهی خاور دور روسیه شد. در سوی دیگر، رسانه‌های آمریکایی تنها یک نتیجه‌گیری مشترک داشتند: «هیچ توافقی به دست نیامد.» روزنامه‌نگاران با طعنه نوشتند: «No deal» برای مردی که خود را استاد «هنر معامله» معرفی می‌کند.
به باور تحلیلگران، پوتین توانست «جنگ اطلاعاتی» را ببرد. او با حضور در خاک آمریکا و دیدار با ترامپ نشان داد که منزوی نیست و حتی توانسته واشنگتن را وادار به مذاکره مستقیم کند. در مقابل، ترامپ با وجود تمجید همیشگی‌اش از «قدرت و سختی» پوتین، نتوانست هیچ امتیازی بگیرد و در نهایت توپ را به زمین اوکراین و اروپا انداخت.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، بلافاصله پس از تماس تلفنی با ترامپ اعلام کرد که روز دوشنبه به واشنگتن سفر خواهد کرد تا با مقامات آمریکایی و ناتو درباره تضمین‌های امنیتی گفت‌وگو کند. او همچنین از پیشنهاد ترامپ برای برگزاری نشست سه‌جانبه استقبال کرد اما یادآور شد که «صلح تنها زمانی ممکن است که مسکو دستور توقف حملات را صادر کند».
اینک جنگ ادامه دارد و چشم‌انداز آتش‌بس همچنان دور از دسترس است. نشست آلاسکا نه تنها صلحی به همراه نیاورد، بلکه بار دیگر نشان داد که معادله اوکراین فراتر از معامله‌های سریع سیاسی است و بدون مشارکت واقعی اروپا، آمریکا و البته اراده‌ی مسکو، هیچ راه‌حلی قابل تحقق نخواهد بود.
