شکاف در ائتلاف آلمان بر سر انرژی هسته‌ای فرانسه
اختلاف بر سر انرژی هسته‌ای میان احزاب آلمانی، ائتلاف حاکم را دچار تنش نموده و روابط با فرانسه را پیچیده کرده است.
در آستانه‌ی سفر امانوئل مکرون به برلین در ۲۳ ژوئیه، تنش‌ها پیرامون موضوع دیرینه‌ی انرژی هسته‌ای بار دیگر میان فرانسه و آلمان بالا گرفته است؛ این بار نه تنها به‌عنوان اختلافی بین‌المللی، بلکه به‌مثابه شکافی درون دولت ائتلافی جدید آلمان. محافظه‌کاران حزب دموکرات‌مسیحی (CDU) به رهبری صدراعظم جدید، فریدریش مرتس، از توسعه‌ی انرژی هسته‌ای حمایت می‌کنند، اما شریک ائتلافی آنان، حزب سوسیال‌دموکرات (SPD)، همچنان به شدت با آن مخالف است.
اگرچه آلمان در سال ۲۰۲۳ آخرین نیروگاه‌های هسته‌ای خود را تعطیل کرد، بازگشت انرژی هسته‌ای با پشتیبانی فرانسه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی مانند لهستان و سوئد، بار دیگر بحث‌ها را در برلین شعله‌ور کرده است. نگرانی اصلی حزب سوسیال‌دموکرات این است که بودجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا برای تأمین مالی پروژه‌های هسته‌ای کشورهای دیگر، به‌ویژه نیروگاه‌های ماژولار کوچک (SMR)، مورد استفاده قرار گیرد، امری که از نظر آنان به معنای استفاده‌ی غیرمستقیم از پول مالیات‌دهندگان آلمانی است.
در حالی‌که برنامه‌ی انتخاباتی اتحادیه‌ی دموکرات مسیحی آلمان و اتحادیه‌ی سوسیال-مسیحی بایرن (CDU-CSU) خواستار بررسی امکان بازگشایی نیروگاه‌های بسته‌شده و سرمایه‌گذاری در نسل‌های جدید رآکتورهای هسته‌ای و فناوری هم‌جوشی بود، قرارداد ائتلافی که در آوریل ۲۰۲۵ میان اتحادیه‌ی دموکرات مسیحی آلمان و اتحادیه‌ی سوسیال-مسیحی بایرن و حزب سوسیال‌دموکرات امضا شد، تنها بر توسعه‌ی تحقیقات در زمینه‌ی هم‌جوشی تمرکز دارد و از انرژی گاز به‌عنوان جایگزین یاد کرده است.
با این حال، مرتس در نخستین سفر رسمی‌اش به پاریس در ۷ مه، پیام روشنی مبنی بر تمایل به «هم‌راستاسازی» سیاست‌های اقلیمی دو کشور ارائه داد. بیانیه‌ی مشترک او با مکرون بر اصل «بی‌طرفی فناورانه» تأکید داشت؛ به این معنا که تمامی منابع انرژی کم‌کربن، از جمله انرژی هسته‌ای، باید در سیاست‌های اتحادیه‌ی اروپا به‌طور برابر در نظر گرفته شود.
این موضع‌گیری با استقبال محافظه‌کاران و وزیر اقتصاد جدید آلمان، کاترینا رایش، مواجه شد که صراحتاً از امکان حمایت مالی اروپا از پروژه‌های نیروگاه‌های ماژولار کوچک (SMR) سخن گفت. او در حاشیه‌ی نشست بروکسل گفت: «ما راهی متفاوت از فرانسه را دنبال می‌کنیم، اما باید نسبت به فناوری‌ها گشوده باشیم.»
با این حال، این گرایش هسته‌ای بلافاصله با واکنش شدید حزب سوسیال‌دموکرات مواجه شد. کارستن اشنایدر، وزیر محیط‌زیست، در ۲۳ مه اعلام کرد: «اظهارات برخی اعضای دولت در مورد گشایش جدید در این زمینه، تنها نظرات شخصی‌اند و موضع رسمی دولت فدرال نیستند و نخواهد بود.» حزب سوسیال‌دموکرات همچنین در مذاکرات نقشه‌ی راه مشترک پاریس-برلین که بر موضوعاتی چون انرژی، رقابت‌پذیری و دفاع تمرکز دارد، مشارکت نداشته و خود را ملزم به اجرای آن نمی‌داند.
در عین حال، لارس کلینگبایل، وزیر دارایی آلمان از حزب سوسیال‌دموکرات، نیز گرچه با لحنی نرم‌تر، ولی به روشنی اعلام کرده که تنها اسناد رسمی ائتلاف مبنای سیاست دولت است. او در نشست Ecofin در لوکزامبورگ خاطرنشان کرد: «ما تصمیم گرفته‌ایم که انرژی‌های تجدیدپذیر را بیش از پیش تقویت کنیم.»
در مرکز این اختلاف، بحث بر سر استفاده صنعت هسته‌ای از منابع مالی اتحادیه اروپا برای توسعه‌ی پروژه‌های نیروگاه‌های ماژولار کوچک (SMR) و زنجیره‌ی تأمین آن است. به گفته‌ی یکی از مشاوران کلینگبایل، کشورهای حامی هسته‌ای می‌خواهند از بودجه‌ی اتحادیه‌ی برای ساخت نیروگاه‌های جدید بهره‌برداری کنند؛ «ولی اگر کسی می‌خواهد نیروگاه بسازد، باید خودش هزینه‌اش را بدهد، نه با پول ما!»
ریشه‌ی مخالفت آلمان با انرژی هسته‌ای، عمیقاً در تاریخ و فرهنگ سیاسی این کشور نهفته است. به گفته‌ی آنابل لیوه، پژوهشگر بنیاد تحقیقات راهبردی، در آلمان انرژی هسته‌ای به‌طور جدی با سلاح‌های هسته‌ای و نظامی‌گری گره خورده و همچنان موضوعی به‌شدت سیاسی تلقی می‌شود. به همین دلیل، حتی اگر حزب سوسیال‌دموکرات مخالفتی به شدت حزب سبز نداشته باشد، همچنان موضعی «ملایم اما محتاطانه» اتخاذ کرده است. در این میان، فرهنگ ضد‌هسته‌ای غالب در بدنه‌ی اداری نیز مانعی بر سر راه تغییر سیاست‌ها محسوب می‌شود.
افزون بر این ملاحظات ساختاری، اقدام فریدریش مرتس در وارد شدن به موضوعات حساس فرانسه و آلمان بدون مشورت با شریک ائتلافی‌اش، از سوی ناظران به‌عنوان خطای سیاسی تعبیر شده است. تجربه‌ی اندک و شخصیت قاطع و شتاب‌زده او، به‌ویژه در آغاز کارش به‌عنوان صدراعظم، موجب شده توازن شکننده در ائتلاف به خطر بیفتد.
در نهایت، موضع آلمان در بروکسل همچنان مبهم باقی مانده و شاید باز هم شاهد «رأی آلمانی» باشیم؛ اصطلاحی که زمانی به کار می‌رود که عدم اجماع داخلی منجر به خودداری آلمان از رأی‌گیری می‌شود. در حال حاضر، احتمال دارد حزب سوسیال‌دموکرات برای ادامه مسیر، ناگزیر به انتخاب بین اولویت اقلیمی و مخالفت با انرژی هسته‌ای شود؛ زیرا فرانسه تهدید کرده که در صورت تبعیض علیه انرژی هسته‌ای، اهداف اقلیمی ۲۰۴۰ را تأیید نخواهد کرد.
