حضور پررنگ سینمای فرانسه در روسیه
رشد چشمگیر بازار فیلم‌های فرانسوی در روسیه با وجود جنگ اوکراین، اختلاف دیدگاه‌های اروپایی در رابطه با تحریم‌های فرهنگی را برجسته کرده است.
در سال ۲۰۲۴، روسیه دومین بازار مهم جهانی برای فیلم‌های فرانسوی شد. این در حالی است که طبق گزارش لوموند، با گذشت چهار سال از جنگ اوکراین، روسیه همچنان یکی از درگاه‌های اصلی نمایش تولیدات سینمای فرانسه باقی مانده است. در سال ۲۰۲۳، روسیه حتی در صدر بازارهای بین‌المللی فیلم‌های فرانسوی قرار گرفت؛ ۷/۱ میلیون بلیت فروخته شد و درآمدی بالغ بر ۲۱/۷ میلیون یورو حاصل گردید. در سال ۲۰۲۴، با فروش ۳/۷ میلیون بلیت و اکران حداقل ۶۰ فیلم فرانسوی، روسیه پس از آلمان در رتبه‌ی دوم قرار گرفت.
یکی از جلوه‌های این ارتباط سینمایی، سفر گاسپار نوئه، کارگردان فرانسوی، به مسکو بود. او ضمن حضور در جشن تولد کریستینا پوتوپچیک، شخصیت رسانه‌ای حامی کرملین، فیلم خود «ورتکس» را برای مخاطبان روسی به نمایش گذاشت.
فیلم «کنت مونت‌کريستو» ساخته الکساندر دو لا پاتلی‌یر و متیو دلاپورت نیز در روسیه بسیار موفق عمل کرد و با فروش ۱/۲ میلیون بلیت، درآمدی بالغ بر ۵/۸ میلیون یورو کسب کرد. با این حال، بخشی از این فروش در شبه‌جزیره‌ی کریمه رقم خورد؛ منطقه‌ای که از سال ۲۰۱۴ به اشغال روسیه درآمده است.
با آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، بسیاری از شرکت‌های آمریکایی مانند یونیورسال و دیزنی بازار روسیه را ترک کردند. اما اروپا، برخلاف ایالات متحده، اعمال تحریم‌های فرهنگی را کنار گذاشت و صادرات آثار فرهنگی از جمله فیلم را ادامه داد. طبق قوانین اتحادیه‌ی اروپا، صادرات محصولات سمعی‌بصری همچنان مجاز است، به شرط آنکه مبادله‌ی مالی با افراد یا نهادهای تحریم شده انجام نشود.
فیلم‌های اروپایی که توانسته‌اند در روسیه به نمایش گذاشته شوند، به ویژه آثار انیمیشن و اکشن، با استقبال بالایی روبرو شده‌اند. «معجزه‌آسا» در سال ۲۰۲۳، موفق‌ترین فیلم فرانسوی در روسیه لقب گرفت. از سوی دیگر، شرکت‌های توزیع‌کننده‌ی روسی با پیشنهادات جذاب، بار دیگر در بازار فرانسه فعال شدند. پاته در جشنواره کن ۲۰۲۴ فیلم «پارتنوپ» از پائولو سورنتینو و «کنت مونت‌کريستو» را به شرکت اتمسفرا کینو (Atmosfera Kino) فروخت.
با وجود فشارهای دیپلماتیک، انجمن صادرکنندگان فیلم‌های فرانسه تصمیم گرفت هزینه‌ی اقامت توزیع‌کنندگان روسی را در پاریس خود تأمین کند. حدود پانزده شرکت فرانسوی، از جمله گومو، استودیوکانال، لو پاکت و ام.کا.۲ فیلم، در این ابتکار شرکت کردند. هدف، حمایت از توزیع‌کنندگانی بود که بیشترین تعداد فیلم‌های فرانسوی را برای سال ۲۰۲۵ خریداری خواهند کرد.
با این حال، مسائل اخلاقی همچنان بر جای خود باقی است. برخی از فیلم‌های فرانسوی مانند «سنت اگزوپری» و «امانوئل» در سینماهای کریمه و ماریوپل (شهرهای اشغالی اوکراین) نمایش داده شدند، موضوعی که واکنش منفی برخی محافل را برانگیخت. مدیر کل مرکز ملی سینما (CNC) فرانسه اعلام کرد که از لحاظ حقوقی اختیار ممانعت از چنین اکران‌هایی را ندارند.
در این میان، برخی صادرکنندگان فیلم معتقدند باید سیاست، اقتصاد و فرهنگ را از یکدیگر تفکیک کرد. شرکت کینولوژی، فیلم «تعطیلات آخر هفته در تایپه» را با قیمت دو میلیون یورو به روسیه فروخت، قیمتی چند برابر میانگین پیش از جنگ.
فیلم «ژان دو باری» ساخته ماییوِن نیز در روسیه موفقیتی خیره‌کننده داشت. این فیلم توسط کنستانتین الکین، شریک تولید روسی که نامش از فهرست تحریم‌های بین‌المللی حذف شده، حمایت شد.
در اروپا، دیدگاه‌ها نسبت به این مسئله متفاوت است. آلمان تصمیم گرفت توزیع‌کنندگان روسی را به مراسم «جرمن فیلمز پرویوز» دعوت نکند و فروش فیلم را به روسیه تحریم کرد. به باور آلمانی‌ها، فروش فیلم به روسیه به معنای تقویت مالی ماشین جنگی کرملین است.
برخی دیگر، مانند تولیدکنندگان انیمیشن «جریان» از لتونی، بلژیک و فرانسه، با وجود ضرر مالی قابل توجه، فروش فیلم‌های خود را به روسیه ممنوع کردند. آن‌ها بر این باورند که باید در برابر جملات روسیه موضعی قاطع اتخاذ کرد.
یک کارشناس اوکراینی به صورت نمادین محاسبه کرده است که درآمد حاصل از فروش یک میلیون یورو فیلم در روسیه می‌تواند به خرید ۲۳۰ پهپاد جنگی برای ارتش روسیه بینجامد؛ موضوعی که دلالت روشنی بر اهمیت تصمیمات فرهنگی در دوران جنگ دارد.
=
