تلاش فرانسه برای خودکفایی صنعتی: چالش‌ها و فرصت‌ها
فرانسه به دنبال تهدیدات امنیتی و زیست‌محیطی و همچنین وابستگی به چین در زمینه‌ی خودکفایی صنعتی دچار چالش‌های عمیقی شده است.
پس از بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا و توقف زنجیره‌های تأمین جهانی، فرانسه به‌طور جدی تلاش کرد تا خودکفایی صنعتی خود را بازسازی کند. یکی از نمونه‌های بارز این تلاش‌ها، برنامه‌ی تولید داروهای پاراستامول یا استامینوفن در داخل خاک فرانسه بود. دو شرکت ایپسوفن و سکانز قصد دارند از سال ۲۰۲۶، به ترتیب ۳۴۰۰ و ۱۵۰۰۰ تن پاراستامول در سال تولید کنند. این اقدام در واکنش به کمبود دارو در دوران کرونا انجام شد، وقتی که مشخص شد ماده‌ی فعال پاراستامول از سال ۲۰۰۸ خارج از اروپا و بیشتر در چین تولید می‌شود.
با این حال، چالش‌های مهمی بر سر راه تولید داخلی این دارو وجود دارد. هزینه‌ی تولید مواد اولیه‌ی دارویی در داخل فرانسه ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از واردات آن است. همچنین دولت فرانسه و اتحادیه‌ی اروپا باید از این زنجیره‌ی تأمین محلی حمایت مالی کنند، هرچند این اقدام هزینه‌ی بیشتری به همراه دارد.
بحران کرونا نشان داد که زنجیره‌های ارزش جهانی بسیار شکننده هستند. کمبود مواد اولیه، قطعات الکترونیکی و داروها تأثیر شدیدی بر صنایع مختلف گذاشت. به عنوان مثال، در بیمارستان‌های فرانسه کمبود ماسک‌های جراحی و لباس‌های محافظ وجود داشت. اما این تنها بخشی از مشکلات بود. در سال ۲۰۲۱، کمیسیون عالی برنامه‌ریزی فرانسه فهرستی از ۹۱۴ کالای وارداتی از جمله مس تصفیه‌شده، پروپان مایع و سیم‌های جرقه‌زن را شناسایی کرد که فرانسه برای واردات آن‌ها وابستگی شدیدی به خارج داشت.
با هدف بازسازی حاکمیت ملی و اروپایی، دولت فرانسه برنامه‌های متعددی را به‌منظور تقویت صنایع استراتژیک به اجرا درآورد. طرح فرانسه رلانس که در سال ۲۰۲۰ توسط دولت راه‌اندازی شد، نزدیک به ۱۰۰ میلیارد یورو برای بازسازی اقتصادی پس از کرونا اختصاص و پنج بخش استراتژیک را در اولویت قرار داد: محصولات سلامت، صنایع غذایی، مواد اولیه‌ی صنعتی، الکترونیک و مخابرات.
اتحادیه‌ی اروپا نیز با همکاری فرانسه برنامه‌هایی برای ساخت کارخانه‌های بزرگ تولید باتری‌های الکتریکی، الکترولایزرهای هیدروژن و تأمین مواد معدنی مهم برای گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر اجرا کرد. با این حال، جنگ اوکراین و افزایش هزینه‌های انرژی در اروپا بسیاری از این پروژه‌ها را با چالش‌هایی مواجه کرده است. به عنوان مثال، برخی از پروژه‌های ساخت باتری و نیمه‌رساناها به دلیل افزایش هزینه‌ها به تأخیر افتادند.
با وجود تلاش‌های دولت فرانسه برای بازسازی خودکفایی صنعتی، هنوز چالش‌های عمده‌ای وجود دارد. گزارش کمیسیون امور اقتصادی مجلس فرانسه که در فوریه‌ی ۲۰۲۵ منتشر شد، نشان داد که نتایج اولیه مثبت بوده، اما این اقدامات هنوز برای حفاظت از صنایع استراتژیک کافی نیست. در عین حال، وابستگی فرانسه به کشورهای خارجی در زمینه‌هایی مانند داروهای حیاتی و آنتی‌بیوتیک‌ها همچنان ادامه دارد.
همچنین، بودجه‌ی محدود و افزایش قیمت‌ها باعث کاهش سرعت پروژه‌های صنعتی جدید شده است. به عنوان مثال، طرح فرانسه ۲۰۳۰ که هدف آن ترویج نوآوری‌های جدید است، به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای با کندی پیش می‌رود.
با توجه به چالش‌های ژئوپلیتیک کنونی، از جمله وابستگی به چین و تنش‌های جدید بین اتحادیه‌ی اروپا و ایالات متحده، بحث امنیت زنجیره‌های تأمین بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. به گفته کارشناسان، دیگر نباید تنها به قیمت تأمین از خارج از کشور توجه شود. بلکه تأمین‌کنندگان مطمئن از نظر ژئوپلیتیک و محیط زیست باید در اولویت قرار گیرند، حتی اگر این گزینه‌ها هزینه بیشتری داشته باشند.
در نهایت، اگرچه تلاش‌های فرانسه برای بازسازی صنایع استراتژیک آغاز شده است، اما هنوز راه درازی برای رسیدن به خودکفایی کامل وجود دارد. بحران‌های موجود در بخش‌هایی مانند فولاد، شیمی و خودروسازی می‌تواند فرانسه را وادار به خرید ارزان‌تر از خارج کند و باعث تضعیف تلاش‌ها برای بازسازی زنجیره‌های ارزش داخلی شود.
