تلاش فرانسه برای جذب دانشمندان آمریکایی تحت فشار دولت ترامپ
پژوهشگران آمریکایی تحت فشار سیاستهای ترامپ به اروپا مهاجرت میکنند و دانشگاههای اروپایی به دنبال جذب آنها هستند.

با روی کار آمدن دولت ترامپ و سیاستهای کاهش هزینههای علمی، بسیاری از دانشمندان و محققان آمریکایی شغلهای خود را از دست دادهاند یا با تهدید علیه آزادیهای علمی مواجه شدهاند. در این میان، دانشگاههای اروپایی به سرعت برای جذب این پژوهشگران به حرکت درآمده و برنامههایی برای استقبال از آنها ارائه دادهاند.
یکی از نمونههای برجسته، دانشگاه اکس مارسی در جنوب فرانسه است که برنامهای با عنوان «محل امن برای علم» راهاندازی کرده و در همان ساعات اولیهی افتتاح، اولین درخواست را از پژوهشگری آمریکایی دریافت کرد. از آن زمان، این دانشگاه روزانه به طور متوسط دوازده درخواست دیگر از دانشمندانی که به دنبال پناهندگی علمی هستند، دریافت کرده است. به گفتهی مسئولان دانشگاه، این حرکت به نوعی برای حفظ مفاهیم اساسی پژوهش علمی و جلوگیری از خسارتهای بلندمدت به نهادهای تحقیقاتی بینالمللی است.
دانشگاههای دیگری در فرانسه و سراسر اروپا نیز به سرعت اقدام به جذب پژوهشگران آمریکایی کردهاند. به عنوان مثال، بنیاد تحقیقات سرطان در پاریس اعلام کرد که ۳.۵ میلیون یورو برای استقبال از پژوهشگران آمریکایی در نظر گرفته است. همچنین، دو دانشگاه در پاریس فرصتهایی را برای پژوهشگران آمریکایی فراهم کردهاند که پژوهشهای آنها به دلیل سیاستهای دولت ترامپ متوقف شده است.
این حرکتها در شرایطی صورت میگیرد که کاهش بودجهها و اخراج پژوهشگران در نهادهای علمی ایالات متحده، از جمله بنیاد ملی علوم، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، و بنیاد ملی سلامت، منجر به نگرانیهای جدی در جامعهی علمی شده است. در حالی که برخی از ناظران اروپایی این تغییرات را فرصتی برای تقویت مراکز پژوهشی اروپا میدانند، بسیاری از پژوهشگران انگیزهی اصلی این حرکتها را حفاظت از آزادی علمی و ادامه کارهای تحقیقاتی در سطح جهانی میدانند.
بر اساس گفتههای فیلیپ باپتیست، وزیر آموزش عالی و تحقیقات فرانسه، سیاستهای دولت ترامپ نه تنها تهدیدی برای علم در ایالات متحده، بلکه تهدیدی برای کل جامعهی جهانی است. او تاکید کرد که بسیاری از پروژههای مشترک علمی با ایالات متحده، از جمله پروژههای مرتبط با تغییرات اقایمی، بهداشت عمومی و اکتشافات فضایی، در خطر هستند. به همین دلیل، کشورهای اروپایی به دنبال راهحلهای مشترک و هماهنگ برای جذب این دانشمندان و حفظ پژوهشهای علمی بینالمللی هستند.
در این میان، دانشگاههای بروکسل نیز برنامههایی برای جذب پژوهشگران بینالمللی راهاندازی کردهاند و بودجهای از اتحادیهی اروپا برای ۳۶ موقعیت پسادکترا در زمینههایی چون هوش مصنوعی و تغییرات اقلیمی در نظر گرفتهاند. هلند نیز به نوبهی خود در تلاش است تا با ایجاد صندوقی برای جذب نخبگان علمی، در این رقابت پیشرو باشد.
در نهایت، این روند نشاندهندهی اهمیت همبستگی جهانی برای حمایت از علم و پژوهش است. دانشمندان اروپایی و مقامات دولتی به طور فزایندهای بر اهمیت آزادی علمی تاکید دارند و بر این باورند که حمایت از پژوهشهای علمی در برابر تهدیدات، وظیفهای جهانی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت.