تقابل مکرون و بایرو: شکاف در قلب دولت فرانسه
بحران در دولت فرانسه با تشدید اختلاف میان مکرون و بایرو، آیندهی نخستوزیری را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.

یک سال پس از شکست سنگین ائتلاف ریاستجمهوری در انتخابات پارلمانی زودهنگام ۲۰۲۴، امانوئل مکرون از ۸ ژوئیه مجدداً اختیار قانونی انحلال مجلس ملی را به دست میآورد؛ ابزاری که در صورت انسداد سیاسی، بار دیگر میتواند به تهدیدی موثر علیه احزاب مخالف تبدیل شود. با این حال، چشمانداز سیاسی فرانسه نهتنها آرام نشده، بلکه آشفتگی بیشتری را نیز نشان میدهد؛ هم در مجلس ملی و هم در درون خود دولت.
در پارلمانی که بدون اکثریت قاطع عمل میکند و عملاً از تصویب اصلاحات بازمانده، دیگر از «پایهی مشترک» میان متحدان دولت خبری نیست. به گفتهی یکی از وزرای سابق، این مفهوم به «افسانهای شهری» بدل شده و صحن مجلس، بیشتر به صحنهای از طنز و بیربطی شباهت دارد. در این میان، تضاد درونی کابینه هم شدت گرفته است، جایی که وزرای راستگرا و میانهرو علناً به مخالفت با یکدیگر میپردازند.
برونو روتایو، وزیر کشور و رهبر جدید حزب جمهوریخواهان، تلاش میکند تا خود را برای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۷ مطرح سازد و در این مسیر، همصدا بودن با سیاستهای دولت را کنار گذاشته است. از انتقاد به دستگاه دیپلماسی در پروندهی خبرنگار بازداشتشدهی فرانسوی در الجزایر تا موضعگیری تند علیه انرژیهای تجدیدپذیر، اقدامات او موجب برافروختگی دیگر وزرا، از جمله وزیر انتقال بومشناختی، شده است. انیس پانیه-رووناشر، این سخنان را «پوپولیسم راستگرا» خوانده است.
در واکنش به این نابسامانیها، مکرون روز ۳ ژوئیه به صراحت هشدار داد: «نخستوزیر باید دولت را اداره کند و هر وزیر باید تنها بر مسئولیت خود متمرکز باشد». هرچند این هشدار به ظاهر خطاب به وزیر کشور بود، اما هدف اصلی آن شخص فرانسوا بایرو، نخستوزیر، بود که از نظر رئیسجمهور، نهتنها انسجام دولت را حفظ نکرده، بلکه با سستی در رهبری، جایگاه سیاسی خود را نیز تضعیف کرده است.
همزمان با این انتقادها، بایرو در گفتوگویی تلویزیونی در شبکهی BFM-TV تلاش کرد از خود دفاع کند و گفت: «من دولتی از وزرای وزین تشکیل دادم. نمیتوان با آن مانند کلاس کودکستان رفتار کرد». با این حال، لحن و مضمون سخنان او برای ناظران سیاسی قانعکننده نبود. یکی از وزرای پیشین با اشاره به حمایتهای گذشتهی مکرون از وزرایی چون دارمنن یا دوپون-مورتی، این انتقاد تلویزیونی را «تحقیرآمیز» برای بایرو توصیف کرد.
در چنین وضعیتی، بایرو که دیگر نه پشتوانهی محکم پارلمانی دارد و نه پشتیبانی کامل رئیسجمهور، در آستانهی ارائهی بودجهی سال ۲۰۲۶ قرار گرفته است. وی برای رسیدن به صرفهجویی ۴۰ میلیارد یورویی، سران احزاب متحد را به ماتینیون دعوت کرد، اما هیچ نشانهای از تصمیمات آیندهاش به آنان ارائه نداد. بیم از درز اطلاعات او را محتاطتر از همیشه کرده است.
در این فضای بیاعتمادی و بحران رهبری، گمانهزنیها دربارهی احتمال استعفای بایرو افزایش یافته است. برخی از نزدیکان او میگویند که اگر در جریان بررسی بودجه، صدای مسئولیتپذیریاش شنیده نشود و خطر رأی عدم اعتماد جدی شود، او ممکن است خود پیشقدم شود و پیش از رأیگیری استعفا دهد.
با وجود این تنشها، رئیسجمهور سعی دارد خود را از این جدالهای داخلی دور نگه دارد. روز جمعه، مکرون بیهیاهو به زادگاه کلود دبوسی در سن-ژرمن-آن-له رفت؛ بازدیدی که حتی رسانهها نیز به آن دعوت نشدند. بهنظر میرسد مکرون در پایان دوران خود، آگاهانه تنهایی سیاسی خود را سازماندهی کرده و در عین حال، آرامش نسبیاش را نیز حفظ نموده است.