بحران دسترسی به پزشک با وجود افزایش آمار پزشکان
افزایش پزشکان در فرانسه نتوانسته بحران کمبود پزشک در مناطق محروم را حل کند؛ نابرابری‌ها و سیاست‌های ناکارآمد نیز همچنان پابرجاست.
با وجود افزایش قابل توجه تعداد پزشکان در فرانسه، بحران «کمبود پزشکی» در مناطق مختلف کشور همچنان پابرجاست و حتی در برخی نقاط تشدید شده است. بنا بر تازه‌ترین گزارش اداره‌ی آمار و مطالعات وزارت بهداشت فرانسه (Drees)، شمار پزشکان فعال در این کشور تا ابتدای ژانویه ۲۰۲۵ به بیش از ۲۳۷ هزار نفر رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۲، رشدی نزدیک به ۱۰ درصد را نشان می‌دهد. به‌طور میانگین، اکنون برای هر ۲۸۸ شهروند فرانسوی یک پزشک وجود دارد، حال آن‌که این نسبت در سال ۲۰۱۲ یک پزشک برای هر ۳۰۵ نفر بوده است.
با این حال، این آمار مثبت بهبود ملموسی در دسترسی عمومی به خدمات درمانی ایجاد نکرده است. دکتر ژان-مارسل مورگ، نایب‌رئیس شورای عالی نظام پزشکی، در تحلیلی هشدار داده است که با وجود رشد عددی پزشکان، شکاف جغرافیایی در دسترسی به خدمات درمانی، به‌ویژه در مناطق روستایی و حاشیه‌ی شهر، در حال عمیق‌تر شدن است. او تأکید می‌کند که در بسیاری از نواحی، کمبود پزشکان عمومی به بحران تبدیل شده، به‌خصوص در شرایطی که جمعیت این مناطق رو به سالمندی است و نیاز به مراقبت‌های پزشکی پیوسته افزایش می‌یابد.
این نابرابری، تا حد زیادی ناشی از تغییر ترکیب تخصصی پزشکان است. بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۵، بیشترین رشد مربوط به پزشکان متخصص بوده است. آمار پزشکان متخصص از حدود ۱۱۴ هزار نفر به بیش از ۱۳۷ هزار نفر رسیده، در حالی که شمار پزشکان عمومی تقریباً ثابت مانده است و تنها در سال اخیر اندکی (حدود ۱ درصد) افزایش یافته است. اکنون فقط ۴۰ درصد از پزشکان، پزشکی عمومی را دنبال می‌کنند و این در حالی است که این نسبت تا یک دهه پیش ۵۰ درصد بود. در میان متخصصان، روان‌پزشکان (با حدود ۱۶ هزار نفر) و جراحان (با ۱۴ هزار نفر) بیشترین سهم را دارند.
در کنار تغییر تخصصی، ترکیب جنسیتی و سنی حرفه‌ی پزشکی نیز در حال تحول است. برای نخستین‌بار در سال ۲۰۲۵، زنان ۵۰ درصد از کل پزشکان را تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۲ تنها ۴۱ درصد بود. در حوزه‌ی پزشکی عمومی، سهم زنان به ۵۲ درصد رسیده است. این روند منعکس‌کننده‌ی رشد زنان در آموزش‌های پزشکی در دهه‌های اخیر است. با این وجود، تبعیض‌های جنسیتی در سطوح بالای حرفه هنوز برجاست. به‌عنوان نمونه، طبق داده‌های اداره‌ی ملی مدیریت منابع انسانی بیمارستان‌های دولتی، ۷۳ درصد از استادان دانشگاه-پزشکان بیمارستانی (PU-PH) همچنان مرد هستند.
از نظر ساختار سنی نیز، حرفه‌ی پزشکی در فرانسه جوان‌تر شده است. میانگین سنی پزشکان فعال در سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰ سال است که نسبت به ۵۱.۱ سال در ۲۰۱۲ کاهش یافته است. این تغییر ساختار سنی، همراه با افزایش اشتغال ترکیبی (کار در بیمارستان و مطب به‌طور همزمان) و ادامه‌ی فعالیت برخی پزشکان بازنشسته، موجب شده است که ساختار جمعیتی پزشکان از حالت «هرمی» به شکل یک «دیابلو» درآید: پایه و رأس گسترده، اما میانه‌ای باریک در بازه‌ی سنی ۴۰ تا ۶۰ سال.
نکته‌ی نگران‌کننده‌ی دیگر، افزایش سهم پزشکانی است که به جای اشتغال تمام‌وقت در مطب، به‌صورت ترکیبی (خصوصی و دولتی) فعالیت می‌کنند. سهم این گروه از ۸ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۱۳ درصد در ۲۰۲۵ افزایش یافته است. در عین حال، تنها ۴۲ درصد از پزشکان به‌طور انحصاری در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۲، ۵۱ درصد بود. این تغییرات الگوی اشتغال نشان‌دهنده‌ی پیچیده‌تر شدن شرایط کاری و توزیع نامتوازن خدمات در سطح ملی است.
در مجموع، اگرچه آمارهای رسمی از رشد کمی پزشکان در فرانسه خبر می‌دهند، اما سیاست‌گذاری ناکارآمد، توزیع نابرابر جغرافیایی، و عدم ترجیح پزشکی عمومی در میان فارغ‌التحصیلان، سبب شده است که بحران کمبود پزشک، به‌ویژه در نواحی کم‌برخوردار، همچنان ادامه یابد. به‌نظر می‌رسد که بدون اقداماتی قاطع برای بازتعریف سیاست‌های جذب، حمایت و توزیع پزشکان، این بحران در سال‌های آینده نیز پابرجا خواهد بود.
