بازگشت فرانسه و الجزایر به میز مذاکره

ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، یکشنبه ششم آوریل به الجزایر سفر خواهد کرد تا بر روی نقشه‌ی راه خروج از بحران دو کشور کار کند؛ دیداری که به ابتکار مستقیم امانوئل مکرون انجام می‌شود و هدف آن «پیشرفت سریع» و «دستیابی به نتایج ملموس» است.

این مأموریت بلندپروازانه در شرایطی انجام می‌شود که روابط پاریس و الجزیره طی هشت ماه گذشته در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود قرار گرفته است. دوره‌ای که طی آن، مکاتبات دیپلماتیک بدون پاسخ ماندند و تلاش‌های رسمی و غیررسمی متعددی برای بهبود روابط از سوی کاخ الیزه انجام شد. در عین حال، تهدیدات گاه‌وبی‌گاه از سوی چهره‌هایی چون برونو روتایو، وزیر کشور فرانسه، بر روابط سایه افکند.

در نهایت، با وجود این تنش‌ها، الجزیره درهای گفت‌وگو را دوباره گشود. عبدالحمید تبون، رئیس‌جمهور الجزایر، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز دوشنبه مکالمه‌ای تلفنی «طولانی، صریح و دوستانه» داشتند؛ مکالمه‌ای که به گفته‌ی بیانیه‌ی مشترک، به بررسی «تنش‌های انباشته شده» اختصاص یافته بود. این تنش‌ها عمدتاً پس از تصمیم مکرون در ژوئیه‌ی ۲۰۲۴ برای حمایت از طرح خودمختاری مراکش در صحرای غربی شدت گرفت؛ تصمیمی که حساسیت شدید الجزایر را برانگیخت.

اکنون نوبت به وزرای امور خارجه‌ی دو کشور رسیده است تا با تهیه یک نقشه‌ی راه مشترک برای خروج از بحران، به صورت عملی مسیر آینده‌ی روابط را تعیین کنند. این سند، موضوعات اختلاف‌برانگیز را فهرست می‌کند که در رأس آنها، پرونده‌ی مهاجران قرار دارد.

ماجرای حمله با چاقوی یک تبعه‌ی الجزایری در فوریه‌ی گذشته در مولوز که تحت دستور اخراج از فرانسه (OQTF) بود، آتش اختلاف را شعله‌ورتر کرد. این حادثه باعث شد وزیر کشور فرانسه، برونو روتایو، فشار را بر الجزایر برای بازگرداندن اتباع غیرقانونی خود افزایش دهد. این تنش، جدالی دیپلماتیک را رقم زد که اکنون با تلاش‌های جدید در مسیر حل‌وفصل قرار گرفته است.

علاوه بر مسئله‌ی مهاجران، موضوعات حساس دیگری چون تسهیل صدور ویزا، همکاری‌های اقتصادی، مسائل تاریخی و فرهنگی، و همچنین همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای، باید مورد بررسی قرار گیرند. فرانسه امیدوار است بتواند با سرعت دادن به این مذاکرات و امضای توافق‌های اجرایی، از تشدید مجدد بحران جلوگیری کند.

با این حال، چالش‌های زیادی در پیش است. الجزایر که همواره به استقلال سیاسی و غرور ملی خود حساس بوده، از هرگونه نشانه‌ای از تحکم یا فشار آشکار از سوی فرانسه گریزان است. از سوی دیگر، پاریس نیز زیر فشار افکار عمومی داخلی باید بتواند بحران مهاجران را به صورت بهتر کنترل کند.

دیدار ژان-نوئل بارو، که قرار است تنها یک روز طول بکشد، نخستین گام رسمی برای آزمودن میزان تمایل دو طرف به آشتی و بازسازی تدریجی روابط خواهد بود. نتیجه‌ی این مذاکرات، نه تنها سرنوشت مناسبات دوجانبه را تعیین می‌کند، بلکه می‌تواند بر سیاست‌های منطقه‌ای فرانسه در شمال آفریقا نیز تأثیرگذار باشد.

الیزه تأکید کرده است که این تلاش‌ها باید به نتایج ملموس بینجامد. به نظر می‌رسد که پس از ماه‌ها سکوت و سردی، اکنون زمان تصمیم‌گیری‌های دشوار اما ضروری فرا رسیده است.