بازگشت بورژ به خط مقدم دفاعی فرانسه
بازگشت صنعت دفاعی به بورژ با افزایش تولید، استخدام و سرمایه‌گذاری، این شهر را به یکی از مراکز اصلی نظامی فرانسه بدل کرده است.
شهر بورژ، مرکز دپارتمان شر، که از قرن نوزدهم به عنوان یکی از مراکز اصلی صنعت دفاعی فرانسه شناخته می‌شود، این روزها بار دیگر به کانون توجهات بازگشته است. در پی تحولات ژئوپلیتیک به‌ویژه جنگ اوکراین، افزایش بودجه‌های نظامی و سیاست «تسلیح مجدد» امانوئل مکرون، این شهر با موجی از سرمایه‌گذاری‌ها، فرصت‌های شغلی و تحولات صنعتی بی‌سابقه مواجه شده است.
از سال ۲۰۲۲، کارخانه‌های دفاعی در بورژ همچون MBDA که موشک‌های ضد هوایی آستر و میسترال و ضد زره آکرون را تولید می‌کند، و گروه فرانسوی-آلمانی KNDS (نام جدید کارخانه GIAT سابق) که توپ‌های سزار، تانک‌های لکلرک و اجزای جنگنده‌های رافائل را می‌سازد، شاهد رشد خیره‌کننده‌ای در سفارشات خود بوده‌اند. KNDS اکنون ۹۰ درصد از تولید توپ‌های سزار را به اوکراین ارسال می‌کند و همچنین تولید گلوله‌های ۱۵۵ میلی‌متری خود را تا پایان ۲۰۲۵ دو برابر کرده است.
شرکت‌هایی همچون تالس و سافران، و نیز بیش از صد پیمانکار فرعی و تأمین‌کننده‌ی محلی مانند مکاکروم و میشلن نیز در این اکوسیستم دفاعی فعال‌اند. بنا بر گزارش آژانس اقتصادی منطقه‌ای، در مجموع بیش از ۶ هزار نفر در صنعت تسلیحات در بورژ و اطراف آن مشغول به کارند که معادل یک‌چهارم کل اشتغال صنعتی در منطقه‌ی سانتر-وال دو لوار است.
اما این رونق نظامی با گذشته‌ای تاریک در تضاد است. بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱، بورژ به شدت از سیاست‌های کاهش بودجه و تعطیلی کارخانه‌ها آسیب دید و حدود ۳ هزار شغل صنعتی را از دست داد. کارخانه‌ی GIAT در آستانه‌ی ورشکستگی بود و MBDA تهدید به خروج از شهر می‌کرد. کاهش جمعیت شهر از ۷۱ هزار نفر در سال ۲۰۰۵ به ۶۳ هزار نفر در ۲۰۲۰، نتیجه‌ی مستقیم این رکود صنعتی بود.
بازگشت رونق از دوران ریاست‌جمهوری فرانسوا اولاند آغاز شد، اما جنگ اوکراین از ۲۰۲۲ نقطه‌ی عطف واقعی بود. قانون بودجه‌ی نظامی ۲۰۲۳ فرانسه با هدف افزایش ظرفیت تولید تسلیحات تصویب شد و صنعت دفاعی را وارد مرحله‌ای جدید کرد. تنها در شرکت MBDA، ظرفیت تولید موشک آستر از هر ۴۲ ماه به ۱۸ ماه کاهش یافت و تولید ماهانه‌ی موشک میسترال از ۱۰ به ۴۰ عدد رسید. در KNDS، تولید ماهانه‌ی توپ سزار از ۲ عدد به ۶ عدد افزایش یافت و قرار است به ۱۲ عدد برسد.
فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه، در بازدید اخیر خود از KNDS با تأکید بر لزوم حفظ کیفیت در کنار افزایش کمیت، گفت: «ما یکی از بهترین سامانه‌های تسلیحاتی جهان را داریم و باید توان تولیدمان را با همان کیفیت افزایش دهیم.»
رشد صنعتی تنها به تولید محدود نمی‌شود. در سال ۲۰۲۴، MBDA ساختمان قدیمی اتاق بازرگانی «شِر» را خریداری و به کارخانه‌ی خود الحاق کرد. همچنین در منطقه‌ی سوبدره، ساختمانی ۱۴ هزار متر مربعی برای آزمایشگاه‌های جدید احداث شد. این توسعه‌ها باعث ایجاد شایعاتی درباره‌ی خرید فرودگاه بورژ توسط MBDA شده بود، گرچه هنوز چنین برنامه‌ای تأیید نشده است.
در کنار توسعه‌ی فیزیکی، استخدام نیز رشد چشمگیری داشته است. KNDS از سال ۲۰۲۲، ۱۶۰ نفر را جذب کرده و ۵۰ استخدام دیگر را برای ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی کرده است. در MBDA نیز که بیش از ۲ هزار کارمند دارد، تنها در سال ۲۰۲۴، ۲۵۰ نفر استخدام شده‌اند و همین روند برای سال آینده ادامه دارد. در اواسط مارس، این شرکت دو روز رویداد «جاب دیتینگ» برگزار کرد تا بیش از ۱۰۰ موقعیت شغلی از جمله مهندس، تکنسین، اپراتور لیزر و مدیر پروژه را جذب کند.
شهرداری بورژ نیز در تلاش است تا همگام با این تحولات، زیرساخت‌های شهری را توسعه دهد. یان گالو، شهردار شهر، به لزوم افزایش ظرفیت بیمارستان، توسعه‌ی خطوط راه‌آهن و تأمین مسکن و خدمات آموزشی برای خانواده‌های جدید اشاره کرده است. او همچنین بر جاذبه‌های فرهنگی شهر مانند جشنواره‌ی «بهار بورژ» و انتخاب احتمالی این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در ۲۰۲۸ تأکید دارد و آن را ابزاری برای جذب نخبگان جوان می‌داند.
با این حال، همچنان چالش‌های مهمی باقی‌ست. شرکت‌های پیمانکار و کوچک‌تر همچون Emka Electronique و eXcent که در ساخت تجهیزات دفاعی با MBDA و KNDS همکاری دارند، نگران جذب نیرو و تأمین مالی هستند. سهم بخش دفاعی در درآمد این شرکت‌ها هر سال در حال افزایش است، اما رقابت با غول‌های بزرگ برای جذب نیروی انسانی آسان نیست. مسئولان محلی بر این باورند که حمایت دولت باید همه‌ی زنجیره‌ی تأمین را شامل شود، نه فقط بازیگران بزرگ را.
در مجموع، بورژ که روزگاری از رکود دفاعی رنج می‌برد، اکنون به نمونه‌ای از احیای صنعتی هدفمند در چارچوب یک استراتژی دفاعی ملی تبدیل شده است. این شهر با ترکیبی از تاریخ، تخصص صنعتی و چشم‌انداز فرهنگی، شاید به الگویی برای دیگر شهرهای فرانسوی در مسیر بازسازی تبدیل شود.
