افزایش بودجه‌ی دفاعی کشورهای عضو ناتو: پایان یک دوران و آغاز نظم نوین امنیتی
ناتو در حال بازنگری در راهبردها و بودجه است تا با تهدیدات نوظهور، خصوصاً چین و روسیه، مقابله مؤثر‌تری داشته باشد.
با افزایش تهدیدهای جهانی، خصوصاً از سوی روسیه و چین، و بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در حال بازنگری بنیادین در راهبردها و منابع مالی خود است. دریاسالار «پیر واندیه»، عالی‌ترین مقام فرانسوی در ناتو و فرمانده قرارگاه عالی تحول این سازمان، از مقر خود در نورفولک آمریکا، در گفت‌وگویی با لوموند تأکید کرده است که اختصاص تنها ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی به دفاع دیگر پاسخگوی چالش‌های موجود نیست.
او می‌گوید فشارهای فزاینده از سوی واشنگتن، به‌ویژه پس از انتخاب مجدد ترامپ، اروپا را وادار کرده تا در ساختار بودجه‌ای خود تجدیدنظر کند. به همین منظور، فرآیند برنامه‌ریزی دفاعی ناتو، که هر چهار سال یک بار تجدید می‌شود، شتاب گرفته و قرار است تصمیمات مهمی در نشست سران ناتو در ژوئن ۲۰۲۵ در لاهه اتخاذ شود.
در حال حاضر، طرحی در دست بررسی است که به‌جای سقف ۲ درصدی کنونی، یک ساختار دوگانه شامل ۳.۵ درصد هزینه‌های دفاعی و ۱.۵ درصد برای حوزه‌های گسترده‌تر امنیتی ارائه می‌دهد. این بخش دوم می‌تواند شامل هزینه‌هایی در زمینه‌ی امنیت داخلی، زیرساخت‌های حیاتی، آمادگی بیمارستان‌ها برای جنگ، ذخایر راهبردی، و حتی هماهنگی بین نیروهای نظامی و نهادهای غیرنظامی باشد. از دیدگاه واندیه، این نگرش «چندبُعدی» به امنیت، تنها راه حفظ انسجام دفاعی اروپا در جهان چندقطبی امروز است.
یکی از نمونه‌های بارز چنین هماهنگی، انتقال احتمالی نیروهای ناتو از اروپای غربی به لهستان است. این اقدام نیازمند مشارکت خطوط هوایی غیرنظامی، راه‌آهن و حتی صنعت حمل‌ونقل خصوصی خواهد بود. در این میان، اروپا باید زیرساختی به‌نام «بازار داخلی دفاعی» ایجاد کند؛ مفهومی که پس از پایان جنگ سرد، به‌دست فراموشی سپرده شده بود. اکنون، دوران کاهش هزینه‌های دفاعی به پایان رسیده و افزایش ساختارمند این هزینه‌ها به‌یک ضرورت بدل شده است.
دریاسالار واندیه در بخش دیگری از اظهاراتش، به نقش فناوری و تحول دیجیتال در آینده‌ی ناتو اشاره می‌کند. از جمله پروژه‌هایی که در این راستا تعریف شده، ایجاد یک فضای ابری طبقه‌بندی‌شده برای تسهیل تبادل اطلاعات بین بخش‌های نظامی و غیرنظامی است. در همین چارچوب، ناتو با شرکت آمریکایی « پالانتیر تکنولوژیس» (Palantir) که توسط یکی از حامیان سرسخت ترامپ تأسیس شده، قراردادی بسته است. این نرم‌افزار که در حال حاضر برای ستاد عملیاتی ناتو و نیروهای آمریکایی در اروپا استفاده می‌شود، قابلیت تجمیع سریع اطلاعات از منابع گوناگون – نظامی و غیرنظامی – را دارد.
اگرچه نگرانی‌هایی نسبت به خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از اروپا وجود دارد – و حتی برخی گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی ترک کامل فرماندهی نظامی ناتو توسط واشنگتن مطرح شده – اما واندیه تأکید می‌کند که مقامات آمریکایی، چه جمهوری‌خواه و چه دموکرات، همچنان خود را متعهد به ناتو می‌دانند. با این حال، هدف اصلی آمریکا، فشار بر اروپایی‌ها برای افزایش مسئولیت‌پذیری دفاعی خودشان است.
در بخش پایانی گفت‌وگو، موضوع حضور ناتو در منطقه هند-پاسیفیک مطرح می‌شود؛ منطقه‌ای که در حال تبدیل‌شدن به نقطه‌ی تمرکز آمریکا برای مقابله با چین است. اگرچه فرانسه نسبت به مداخلات فرامنطقه‌ای محتاط است، اما واندیه با اشاره به مسیرهای جدید دریایی در قطب شمال و ارتباطات فضایی و سایبری، می‌گوید تهدیدهای چین عملاً به مرزهای ناتو رسیده است. به گفته‌ی او، امضای پیمان دوستی بین پکن و مسکو، واقعیت جدیدی را رقم زده که حتی اگر ناتو صرفاً به منطقه‌ی اقیانوس اطلس شمالی محدود شود، چین نیز اکنون بخشی از معادله‌ی امنیتی آن است.
به‌نظر می‌رسد ناتو وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ مرحله‌ای که صرفاً افزایش بودجه‌ی نظامی کافی نیست، بلکه نیازمند بازاندیشی کامل در سازوکارهای همکاری، هم‌افزایی با بخش خصوصی، و تعریف نوینی از امنیت در جهان پرمخاطره‌ی امروز است.
