اروپا، آمریکا و روسیه؛ جستجوی توازن برای پایان جنگ اوکراین
نشست اخیر میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا بار دیگر موضوع جنگ اوکراین را در صدر دستور کار سیاست جهانی قرار داد. واکنش تند امانوئل مکرون به این دیدار، نشان‌دهنده دغدغه‌های اروپا نسبت به آینده امنیت قاره سبز است. مکرون صریحا هشدار داد که تنها یک «صلح واقعی و پایدار» می‌تواند پایان جنگ باشد و هرگونه آتش‌بس موقتی بدون تضمین‌های امنیتی، به بازتولید بحران خواهد انجامید.
در پی نشست بحث‌برانگیز میان رؤسای‌جمهور آمریکا و روسیه در پایگاه هوایی آلاسکا در روز جمعه، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه تاکید کرده که فشار بر مسکو باید تا زمان رسیدن به صلحی اساسی، پایدار و قابل اعتماد ادامه یابد.
مکرون در پی این دیدار، در پیامی در ایکس نوشت هرگونه پایان درگیری باید با تضمین‌های امنیتی غیرقابل شکستن همراه باشد. او نسبت به سابقه متناقض روسیه در پایبندی به تعهداتش هشدار داد و بر لزوم نتیجه‌گیری ملموس از این تجربه تأکید نمود.
در مجموع رهبران اروپایی ضمن استقبال از پیشنهاد ترامپ برای نشست سه‌جانبه با حضور ولودیمیر زلنسکی، تصریح کردند که هیچ‌گونه آتش‌بس موقتی برای پایان جنگ کافی نیست. آن‌ها خواهان ادامه تحریم‌ها و حفظ فشار اقتصادی بر روسیه تا زمان تحقق صلحی عادلانه شده‌اند. رهبران اروپایی تأکید کرده‌اند که اوکراین باید مانند سایر کشورها، حق تعیین مسیر عضویت در اتحادیه اروپا یا ناتو را داشته باشد و روسیه نباید اجازه داشته باشد که این روند را مسدود کند.
با اینکه نشست آلاسکا موفقیتی محسوس در توقف جنگ نداشت، ترامپ و پوتین در بیانیه‌هایی نسبت به امکان پیشبرد مذاکرات ابراز خوش‌بینی کردند. رهبران اروپایی از دیدار ترامپ و پوتین استقبال محتاطانه داشتند. هرچند ابتکار ترامپ برای مذاکره مستقیم ارزشمند تلقی شد، اما اروپا به‌خوبی می‌داند که بدون حضور فعال اوکراین و حمایت قاطع اتحادیه اروپا، مذاکرات به سازش‌های یک‌جانبه ختم خواهد شد.
رهبران اروپای شرقی مانند لهستان و کشورهای بالتیک، با شدت بیشتری هشدار دادند که هرگونه عقب‌نشینی از موضع سخت علیه مسکو، امنیت کل منطقه را تهدید می‌کند.
موضع‌گیری مکرون پس از دیدار ترامپ و پوتین نشان می‌دهد که اروپا همچنان بر ضرورت دستیابی به صلحی پایدار در اوکراین تأکید دارد و این صلح را وابسته به تضمین‌های امنیتی واقعی می‌داند. در عین حال تجربه توافق‌های پیشین آشکار کرده است که هر راه‌حل سیاسی تنها زمانی موفق خواهد بود که همه طرف‌ها خود را ذی‌نفع در ثبات منطقه بدانند. به همین دلیل اگرچه اروپا همچنان بر فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر مسکو اصرار دارد، اما روشن است که بدون در نظر گرفتن نیازهای امنیتی روسیه و بدون مشارکت فعال اوکراین، هیچ توافقی دوام نخواهد داشت. در این میان، آمریکا و اروپا می‌کوشند با هماهنگی بیشتر زمینه مذاکره‌ای جدی‌تر را فراهم کنند، اما موفقیت این روند منوط به آن است که روسیه نیز احساس کند راه‌حل نهایی به تأمین امنیت و منافع مشروعش منجر خواهد شد. بنابراین مسیر پیش‌رو نه صرفاً در ادامه فشارها، بلکه در ایجاد چارچوبی متوازن برای تضمین امنیت متقابل و بازگرداندن اعتماد میان طرف‌هاست؛ چارچوبی که بتواند هم پایان جنگ را ممکن سازد و هم از بازتولید بحران در آینده جلوگیری کند.
