اتحاد اروپایی در تلاطم: همبستگی تازه با اوکراین
نشست اخیر رهبران اروپایی با رئیسجمهور اوکراین نشان داد که اروپا در برابر فشارهای سیاسی واشنگتن به دنبال ترسیم مسیر مستقلتری است. واکنش تند اروپا به سخنان دونالد ترامپ، تنها دفاع از اوکراین نبود؛ بلکه پیام روشنی بود درباره تضعیف جایگاه اروپا در تصمیمگیریهای امنیتی. این همگرایی تازه، نشانهای از تلاش اروپا برای بازیابی نقش راهبردی خود در جنگ اوکراین و جلوگیری از تبدیل شدن به بازیگری حاشیهای در بحرانهای جهانی است.
نشست لندن در دسامبر ۲۰۲۵، بیش از آنکه صرفاً یک ملاقات دیپلماتیک باشد، نمادی از تغییر در معادلات قدرت در غرب محسوب میشود. حضور زلنسکی در کنار رهبران اصلی اروپایی، پیام روشنی داشت: اروپا قصد دارد نه به عنوان پیرو، بلکه به عنوان تصمیمگیرنده اصلی، در بحران اوکراین نقش داشته باشد. واکنش سریع اروپا به انتقادات ترامپ از زلنسکی نشان داد که این بلوک قارهای حاضر نیست از حقوق و منافع اوکراین و جایگاه خود در امنیت قاره چشمپوشی کند.
مکرون در این نشست تأکید کرد که اوکراین کلید ثبات و امنیت اروپا است و هیچ توافق صلحی نباید استقلال و تمامیت ارضی این کشور را به خطر اندازد. مرکل و نخستوزیر بریتانیا نیز به صراحت اعلام کردند که اروپا نمیتواند در فرآیند صلح کنار گذاشته شود و هر طرح یکجانبهای که منافع کییف را نادیده بگیرد، قابل قبول نخواهد بود. این موضع، همبستگی و استقلال اروپا را برجسته کرد و نشان داد بلوک اروپایی قصد دارد در معادلات آینده جهانی فعال بماند.
پیامدهای این اتحاد فراتر از حمایت سیاسی است. اروپا با تثبیت موقعیت خود در کنار اوکراین، میتواند نفوذ خود را در مذاکرات پساجنگ افزایش دهد و از فشارهای خارجی، بهویژه از سوی آمریکا، تا حدی مستقل عمل کند. این تصمیم همچنین فرصتهای اقتصادی و نظامی جدیدی برای حمایت از کییف فراهم میکند و نقش اروپا را در تعیین خطوط مرزی و امنیتی پساجنگ پررنگتر میکند.
سناریوی اولی که این نشست ممکن است رقم بزند، ادامه اتحاد اروپا و اوکراین با تقویت کمکهای نظامی و مالی، و ایجاد یک مسیر مستقل اروپایی برای مدیریت بحران است. در این حالت، اروپا میتواند جایگاه خود را به عنوان بازیگری مستقل در سیاست جهانی تثبیت کند و از نفوذ یکجانبه قدرتهای بزرگ جلوگیری کند. سناریوی دوم، ضعف هماهنگی داخلی یا فشارهای خارجی شدیدتر است که ممکن است اتحاد تازه شکل گرفته را تضعیف کند و به افزایش تنش میان اروپا و آمریکا منجر شود.
آنچه روشن است، اروپا دیگر نمیخواهد صرفاً نظارهگر باشد. نشست لندن نقطه عطفی بود که نشان داد بلوک اروپایی آماده است در بحران اوکراین به جایگاه یک شریک کلیدی دست یابد و مسیر خود را برای سیاست مستقل و فعال، حتی در مواجهه با فشارهای واشنگتن، تعیین کند. این رویکرد ممکن است مسیر مذاکرات صلح، ساختار امنیتی اروپا و حتی نقشه ژئوپولیتیک منطقه را برای سالهای آینده شکل دهد.
