آینده‌ی مبهم ناتو: اروپا در آستانه‌ی جدایی از آمریکا؟
رویکرد ترامپ، بی‌اعتمادی را در ناتو تشدید کرده و اروپا را به‌سوی ساختار دفاعی مستقل و کاهش وابستگی سوق می‌دهد.
در بحبوحه‌ی تحولات سیاسی در ایالات متحده و بازگشت دوباره‌ی دونالد ترامپ به صحنه‌ی قدرت، نگرانی‌ها در مقر ناتو در بروکسل بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است. اعضای اروپایی پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) که در گذشته نیز تجربه‌ی مواجهه با رویکرد خصمانه‌ی ترامپ به این سازمان را داشتند، این‌بار احساس خیانت می‌کنند. رئیس‌جمهور کشوری که ستون اصلی این ائتلاف نظامی محسوب می‌شود، به‌جای مقابله با دشمنان سنتی ناتو، هم‌پیمانانش را هدف حملات لفظی و تهدیدات عملی قرار داده است.
یکی از مهم‌ترین اصول ناتو، ماده‌ی ۵ آن است که تأکید می‌کند حمله به یک عضو، حمله به همه‌ی اعضا تلقی می‌شود. این ماده تنها یک بار در تاریخ فعال شده و آن هم در سال ۲۰۰۱، پس از حملات تروریستی به برج‌های دوقلو در نیویورک بود. در آن زمان، فرانسه نیز در کنار ایالات متحده در افغانستان حضور یافت و ۹۰ سرباز فرانسوی جان خود را از دست دادند. با این حال، دونالد ترامپ اخیراً بار دیگر این اصل بنیادین را زیر سؤال برده و گفته است اگر کشوری عضو ناتو به اندازه‌ی کافی برای دفاع خود هزینه نکند، آمریکا لزوماً در صورت حمله به آن کشور وارد عمل نخواهد شد. او مشخصاً فرانسه را مورد هدف قرار داده و گفته بود: «فکر می‌کنید اگر حمله‌ای صورت بگیرد، آمریکا از آن‌ها دفاع می‌کند؟ من مطمئن نیستم.»
نگرانی اصلی کشورهای اروپایی نه فقط بی‌توجهی ترامپ به اصول ناتو، بلکه نزدیکی روزافزون او به مواضع روسیه است. در حالی که ناتو از بدو تأسیس با هدف مقابله با تهدیدات شوروی سابق و حالا روسیه شکل گرفته، ترامپ بارها از ولادیمیر پوتین دفاع کرده و به جای مسکو، متحدان دیرینه‌ی خود همچون دانمارک، کانادا و فرانسه را مورد انتقاد قرار داده است. این چرخش نگران‌کننده در سیاست خارجی آمریکا، موجودیت ناتو را با پرسش‌های جدی روبه‌رو کرده است.
به‌تازگی مکالماتی فاش شده‌اند که در آن پیت هگزت، وزیر دفاع ترامپ، اروپایی‌ها را «ضعیف» و «سوءاستفاده‌گر» خوانده است. این سخنان در کنار مواضع عمومی ترامپ، مهر تأییدی است بر این‌که اروپا باید خود را برای دوره‌ای از قطع یا حداقل تضعیف جدی روابط با آمریکا آماده کند.
در چنین شرایطی، کشورهای اروپایی به فکر ساخت گونه‌ای معماری دفاعی مستقل از آمریکا هستند. فرانسه همواره یکی از مدافعان اصلی «استقلال راهبردی اروپا» بوده و امانوئل مکرون بارها بر لزوم تقویت صنعت دفاعی و هماهنگی نظامی در داخل اتحادیه‌ی اروپا تأکید کرده است. آلمان نیز اخیراً بودجه‌ی دفاعی خود را به میزان چشمگیری افزایش داده و گفت‌وگوهایی درباره‌ی تشکیل یک ارتش مشترک اروپایی در جریان است.
پرسش اساسی امروزه این است که آیا ناتو می‌تواند بدون تکیه بر آمریکا ادامه یابد؟ با وجود ساختار وابسته‌ی سازمان به قدرت نظامی ایالات متحده، اروپایی‌ها به‌دنبال مدل‌های جدید همکاری هستند. برخی تحلیلگران پیشنهاد داده‌اند که اروپا باید به سمت یک پیمان دفاعی درون‌قاره‌ای حرکت کند که بتواند در صورت لزوم، جایگزین ناتو شود یا حداقل مکملی برای آن باشد.
در مجموع، بازگشت ترامپ به قدرت، نقطه‌ی عطفی در روابط فراآتلانتیک خواهد بود. اگرچه هنوز قطع رابطه‌ای رسمی میان واشنگتن و ناتو در کار نیست، اما تغییر فضای سیاسی و ژئوپولیتیک به‌وضوح نشان می‌دهد که اروپا باید آماده باشد تا در نبود حمایت آمریکا، امنیت خود را تأمین کند.
